(VoThuat.vn) – Được thành lập từ năm 1938, tới nay Vovinam đã có hơn 80 năm phát triển, thế giới đã công nhận môn võ thuật này. Vovinam cùng được đưa vào thi đấu trong các giải võ thuật, thậm chí có cả giải vô địch thể giới riêng. Và trên chặng đường ấy còn đó tâm huyết và công sức của những vị võ sư đã mang môn võ là niềm tự hào của dân tộc đến với… ‘Vùng đất chín rồng’.
Hồi cuối thập niên 1960, Khu vực Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) hiện nay được gọi là Miền Tây. Với 2 dòng sông Tiền và sông Hậu bồi đắp phù sa, vùng đất phì nhiêu, rộng lớn này trải dài từ tỉnh Long An đến mũi Cà Mau là vựa lúa của miền Nam Việt Nam. Không chỉ thế, các ngành nghề sản xuất, kinh doanh, kỹ nghệ, văn hóa, thể dục thể thao (TDTT) ở khu vực này cũng từng bước mở mang…
Trong định hướng phát triển, tất nhiên khu vực Miền Tây cũng nằm trong tầm ngắm của môn phái Vovinam Việt Võ Đạo. Sau 3 năm (1964-1966) xây dựng phong trào tại Sài Gòn, năm 1967, Vovinam đã cử võ sư Trần Đức Hợp mở lớp ở tỉnh Long Khánh (Miền Đông). Năm 1968, Vovinam cử võ sư Trịnh Ngọc Minh ra Nha Trang gieo những hạt giống đầu tiên trên vùng đất Miền Trung… Và đến năm 1969, Vovinam chính thức khai phá Miền Tây…
Từ đó đến nay, do thời cuộc, phong trào phải qua nhiều thăng trầm, nhưng Vovinam Miền Tây trước đây và Vovinam ĐBSCL ngày nay đã đạt được nhiều thành quả đầy khích lệ, góp phần to lớn vào công cuộc quảng bá Vovinam trong và ngoài nước.
Trước khi chính thức khai phá Miền Tây, ngày 16-6-1969, một đoàn Võ sư, HLV Vovinam do võ sư Trần Huy Phong làm Trưởng đoàn đã từ Tổng cục Huấn luyện ở Sài Gòn xuống Cần Thơ biểu diễn tại trường Đức Trí (ngày 17-6-1969). Lực lượng biểu diễn rất hùng hậu gồm các võ sư, HLV Lê Công Danh, Ngô Kim Tuyền, Trần Vui (Trần Tấn Vũ), Hồ Tấn Anh, Nguyễn Văn Nhàn, Trần Ngọc Trình, Nguyễn Văn Chiếu, Nguyễn Văn Sen, Lê Thị Ngọc Cúc, Lê Thị Ngọc Mai, Nguyễn Thị Nga… HLV Nguyễn Hồng Tâm điều khiển chương trình. Cùng đi với đoàn còn có võ sư Nguyễn Đức Quỳnh Kỳ. Đến nay, nhiều võ sư vẫn còn nhớ bận đi khá vất vả vì xe bị hư dọc đường nên chiều tối đoàn mới đến Cần Thơ.
3 tháng sau (tháng 9-1969), được sự giúp đỡ của Bác sĩ Đào Tuấn Kiệt, lớp Vovinam đầu tiên khai giảng tại Trường Tá viên Điều dưỡng tỉnh An Giang (trên 40 võ sinh) do võ sư Nguyễn Văn Nhàn huấn luyện. Tiếp theo là khóa I-Long Xuyên mở cho thanh thiếu niên học sinh tại Trung tâm Huấn luyện Vovinam Long Xuyên (võ đường Long Giang). Thời gian này, Ban điều hành và huấn luyện gồm có: võ sư Nguyễn Văn Nhàn, Dương Minh Nhơn, Nguyễn Văn Sen, Hoàng Minh Cường, HLV Nguyễn Bá Thuận, Trần Văn Thái, Huỳnh Vị Tiền Tiếp, Dương Minh Hải, v.v. Từ cuối năm 1970, phong trào dần dần được quảng bá sang các tỉnh trong Khu vực Miền Tây như Châu Đốc, Phong Dinh, Chương Thiện, Ba Xuyên, An Xuyên…
Cũng trong năm 1969, HLV Nguyễn Văn Đức mở lớp tại Trường Bồ Đề và nhà riêng ở Sóc Trăng, tỉnh Ba Xuyên. Khoảng năm 1972, võ sư Nguyễn Văn Sen tăng cường về Ba Xuyên để thành lập Trung tâm Huấn luyện. Sau đó, võ sư Dương Minh Nhơn, HLV Dương Minh Hải, Trần Phước Thiện nối tiếp.
Trước đó, đầu năm 1968, với phong trào tự phát, HLV Danh Ky (1947-1987) đã mở lớp tại Chùa Bà (Rạch Giá), tỉnh Kiên Giang. Đến năm 1970, được sự hỗ trợ của HLV Dương Minh Nhơn, võ sư Nguyễn Văn Sen, HLV Dương Minh Hải, phong trào Vovinam ở Kiên Giang đã phát triển mạnh mẽ. Từ đó đến đầu năm 1975, Vovinam Kiên Giang xây dựng được 6 điểm tập, thu hút vài trăm võ sinh.
Sang năm 1970, Vovinam bắt đầu hiện diện ở 3 tỉnh Vĩnh Long, Định Tường và Bạc Liêu. Ở Vĩnh Long, Vovinam mở lớp tại Ty Xã hội, Trường Sư phạm, Đại chủng viện (HLV Nguyễn Gia Đức, Nguyễn Văn Khải, Phạm Công Đệ, Nguyễn Ngọc Anh, Trần Ngọc Thơ, v.v), quận Chợ Lách (HLV Nguyễn Bá Dương, Trần Thiện Cơ), quận Tam Bình (Huỳnh Lâm), quận Minh Đức (HLV Nguyễn Tiến Hóa). Đến năm 1972, khai giảng Trung tâm Cái Vồn do HLV Hồ Tấn Anh, Nguyễn Ngọc Thanh phụ trách, dạy hơn 2 tháng HLV Tấn Anh và Ngọc Thanh chuyển về Ty Xã hội, 2 HLV Nguyễn Văn Vang, Nguyễn Văn Lộc từ Sài Gòn về thay thế.
Vovinam Định Tường (nay thuộc Tiền Giang) do võ sư Nguyễn Văn Ít (1952-2001) phụ trách với sự tiếp tay của các HLV Nguyễn Đình Thu, Phạm Công Minh, Nguyễn Anh Dũng, Tô Văn Vượng, Lê Hạnh Phúc, Phạm Đức Dục, v.v. Cuối năm 1974, nơi này còn được tăng cường võ sư Nguyễn Văn Sen. Trong lúc đó, võ sư Dương Minh Nhơn, HLV Trần Phước Thiện mở lớp ở tỉnh Bạc Liêu. Đến khoảng 1973-1975, phong trào ở Bạc Liêu do HLV Nguyễn Văn Thành tiếp nối.
Năm 1971, phong trào Vovinam Miền Tây mở rộng mạnh mẽ sang các tỉnh An Xuyên (nay là Cà Mau) do HLV Dương Minh Hải phụ trách; đến giữa năm 1973, Nguyễn Thành Xê thay thế. Kiến Phong (HLV Phạm Thành Danh, Lê Hiếu Hòa, v.v); Sa Đéc (HLV Nguyễn Gia Đức, Nguyễn Văn Kính, Lê Văn Bấc, v.v.), Châu Đốc nay thuộc An Giang (VS Hoàng Minh Cường, HLV Phan Văn Hải, Trang Phước Đức, Phạm Vũ Minh Sang, Dương Bích Thu, v.v.).
Đáng chú ý, sau khi hỗ trợ phong trào một số nơi, võ sư Nguyễn Văn Nhàn, Nguyễn Văn Sen, HLV Dương Minh Hải, Đỗ Văn Phước, v.v. đã mở lớp tại Cần Thơ (tỉnh Phong Dinh) vào đầu năm 1971. Một thời gian sau, nơi đây xây dựng võ đường Tự Đức và trở thành Cục Huấn luyện Vovinam Miền Tây với nhiều hoạt động sôi nổi.
Hai tỉnh xây dựng phong trào từ năm 1972 là Gò Công (nay thuộc Tiền Giang) – xã Hòa Đồng, HLV Phạm Công Minh, Phạm Đức Dục, Nguyễn Trung Vĩnh và Chương Thiện (nay thuộc tỉnh Hậu Giang) với HLV Ngô Trung Hào, Đỗ Văn Phước, sau đó là HLV Trần Phước Thiện, Nguyễn Hữu Tài, v.v.
Năm 1973, 3 tỉnh sau cùng ở Miền Tây mở lớp Vovinam là Kiến Hòa (nay là Bến Tre) tại Trung học Hàm Long (HLV Phạm Công Minh); xã Tân Phú, quận Châu Thành (HLV Phan Hoàng Tân). Long An (HLV Đặng Ngọc Thọ, Thái Quý Hưng, Phan Văn Bửu, Sơn Khê, Huỳnh Lâm, v.v.). Vĩnh Bình (nay là Trà Vinh) với HLV Nguyễn Hữu Tài và phụ tá Bành Quốc Thanh.
Trong gần 6 năm khai phá, các tỉnh Miền Tây luôn được các võ sư cấp cao của môn phái quan tâm và hỗ trợ. Chưởng môn Lê Sáng, võ sư Trần Huy Phong, Nguyễn Văn Thư, Trịnh Ngọc Minh, Lê Công Danh, Trần Văn Bé, v.v. thường đến các tỉnh miền Tây để tập huấn, chấm thi, dự Lễ Tưởng niệm Sáng tổ, v.v.
Theo tư liệu của võ sư Nguyễn Hữu Hạnh (Cần Thơ), từ ngày 24 đến 26-11-1972, tại Khu kỹ nghệ Tây Đô, Trà Nóc, tỉnh Phong Dinh (nay là thành phố Cần Thơ) Vovinam đã tổ chức Lễ kỷ niệm Đệ tam chu niên Khai phá Vovinam Miền Tây và Lễ mang đai khóa VIII Miền Tây. Sự kiện này đã thu hút khoảng 2000 môn sinh các tỉnh Miền Tây về cắm trại và long trọng đón tiếp Chưởng môn Lê Sáng. Lần đó, Chưởng môn đi cùng võ sư Trịnh Ngọc Minh (Cục trưởng Cục Huấn luyện Miền Trung) đến thăm Cần Thơ, Long Xuyên, Kiên Giang và Hà Tiên.
“Chưởng môn trông rất nghiêm nghị nhưng khi tiếp xúc thì Thầy rất khiêm tốn, thân mật và giản dị. Đêm đến, Thầy nghỉ trên chiếc ghế bố xếp bên trong võ đường Tự Đức, mặc dù ông Trưởng Ty Thanh niên Phong Dinh mời Thầy vào nhà nhưng thầy từ chối”, võ sư Nguyễn Hữu Hạnh kể lại. Nhân lễ kỷ niệm này, Chưởng môn đã tặng cho Vovinam Miền Tây bài “Hậu Giang – Đệ tam chu niên cảm tác”:
Việt Võ là đây, đất Hậu Giang,
Tay thép dương danh, vùng khải đạo
Tim từ triển đức, cõi khai quang.
Thất Sơn sáng mãi, gương Trung Trực,
Đồng Tháp vang rền, tiếng Võ Dương,
Nối gót tiền nhân thời quốc loạn,
Ba năm là đó, nguyện kiên cường.
Để có thể quảng bá phong trào rộng rãi, bên cạnh sự điều hành hiệu quả của môn phái còn có sự ủng hộ, giúp đỡ của các nhân sĩ, trí thức, ban, ngành ở các địa phương cùng đội ngũ võ sư, HLV có trình độ chuyên môn vững vàng và đầy nhiệt huyết. Đặc biệt, trong số này có nhiều HLV tuổi đời chỉ mới mười tám, đôi mươi, nhưng tác phong chững chạc, đủ khả năng gánh vác cũng như chấp nhận luân phiên xông pha nơi này, nơi khác để xây dựng phong trào theo yêu cầu của môn phái. Những nỗ lực của Vovinam Miền Tây từ năm 1969 đến 1975 đã góp phần quan trọng trong quá trình xây dựng hình ảnh và nâng cao vị thế của môn phái trong làng võ miền Nam Việt Nam lúc bấy giờ.
Thiện Tâm
Tin liên quan:
Vovinam Đồng bằng sông Cửu Long – Nhìn lại chặng đường 50 năm hình thành và phát triển Vovinam An Giang và chặng đường 10 năm phát triển không ngừng Giải đấu Vovinam giữa lòng Ai Cập
