(VoThuat.vn) – Những ngày đầu thống nhất đất nước (30-4-1975), xã hội chưa thật sự ổn định. Trong bức tranh chung lúc bấy giờ, nhiều hoạt động văn hóa và TDTT bị gián đoạn, trong đó có võ thuật. Tuy nhiên, sau một thời gian ngắn, nhờ sự nỗ lực của đội ngũ Võ sư, HLV có nhiều tâm huyết nên hoạt động của môn phái Vovinam nhanh chóng được khôi phục, dù còn mang tính tự phát và phải trải qua rất nhiều khó khăn để tự khẳng định mình.
Các tỉnh Miền Tây (ĐBSCL) lúc này cũng được sắp xếp lại. Năm 1976, Chính phủ Việt Nam quyết định hợp nhất 3 đơn vị hành chính cấp tỉnh ngang bằng nhau là tỉnh Sóc Trăng, tỉnh Cần Thơ và thành phố Cần Thơ để thành lập một tỉnh mới – Hậu Giang.
Khi mới thành lập, tỉnh Hậu Giang gồm có thành phố Cần Thơ, thị xã Sóc Trăng, thị xã Vị Thanh và 11 huyện: Thốt Nốt, Ô Môn, Châu Thành, Phụng Hiệp, Long Mỹ, Kế Sách, Mỹ Tú, Mỹ Xuyên, Long Phú, Thạnh Trị, Vĩnh Châu.
Tại Sóc Trăng, HLV Hà Thanh Bình xây dựng lại phong trào Vovinam từ năm 1976 tại Phòng TDTT và cụm sân quần vợt. HLV Văn Thanh Xuân mở lớp từ năm 1978 tại Trung tâm Văn hóa, Thông tin và Thể thao huyện Phụng Hiệp (năm 2006 đổi thành thị xã Ngã Bảy). Đến năm 2002, lớp tạm ngưng 1 năm rồi dạy tiếp đến năm 2004 mới bàn giao lại cho HLV Nguyễn Việt Anh Tiến, Trần Hoàng Ngọc Chiến. Trước đó, các HLV Lê Kế Truyền (1954-2001), Nguyễn Bá Dương, Lê Văn Tạo, Nguyễn Tấn Thành, Phạm Văn Thành, Lý Công Trường, v.v. dạy tại huyện Thốt Nốt từ cuối năm 1984. Năm 1985, HLV Nguyễn Thanh Tâm, Huỳnh Thanh Hạnh Phúc, Thái Hoàng Dân, Lê Tấn Thiết, Lương Hòa dạy ở huyện Ô Môn.
Ở thành phố Cần Thơ, các HLV Bành Quốc Thanh, Nguyễn Hữu Hạnh, Tần Thiên Lý, Tiền Hữu Nghĩa, Trần Văn Phong, Huỳnh Văn Thuận, Nguyễn Thị Kính, Phan Hữu Thông, Tạ Quỳnh Đức (1957-2006), Nguyễn Thành Trí, v.v. tập trung ôn luyện rồi mở lớp tại Cung Thiếu nhi TP Cần Thơ vào tháng 2-1986. Sau đó, tiếp tục khai giảng lớp ở Cao đẳng Sư phạm, Mẫu giáo An Hội 2, v.v. Cũng trong năm này, HLV Nguyễn Hữu Hạnh dành một phần đất trong khu vực nhà mình để làm phòng tập và sau này gọi là võ đường Trung Chính, v.v.
Năm 1979, khi 2 tỉnh Kiến Phong và Sa Đéc sáp nhập thành tỉnh Đồng Tháp, Vovinam mới hoạt động trở lại. Thị xã Sa Đéc có HLV Nguyễn Văn Kính dạy một thời gian. Sau đó, võ sư Lê Văn Bấc huấn luyện đến nay. HLV Nguyễn Bá Thuận về Hồng Ngự công tác và mở lớp. Thị xã Cao Lãnh, HLV Lê Hiếu Hòa dạy tại Trung tâm Văn hóa tỉnh Đồng Tháp. Huyện Lấp Vò, HLV Tạ Đăng Minh dạy tại THPT Lấp Vò 2… Năm 1995, võ sư Phạm Thành Nam và HLV Lê Văn Rắng hướng dẫn đoàn Đồng Tháp lần đầu tiên dự giải vô địch toàn quốc.
Cũng trong năm 1979, HLV Huỳnh Thành Công và Nguyễn Tuấn Kiệt mở lớp tại trường Vĩnh Liên, trường Kiều Anh (phường 1, thị xã Vĩnh Long, tỉnh Cửu Long) nhưng chỉ tồn tại 1 năm. Năm 1985, HLV Huỳnh Thành Công và Trần Thanh Hải tái lập phong trào nhưng vẫn còn hạn hẹp. Mãi đến năm 1987 được sự tiếp tay của võ sư Phạm Thành Nam, nhiều lớp tập khai giảng tại Trường Cao đẳng Sư phạm, Trung tâm hoạt động Thanh thiếu niên tỉnh, v.v. Nhờ lực lượng sinh viên Cao đẳng Sư phạm mà đến năm 1990, phong trào mở rộng đến các huyện Tam Bình, Trà Ôn, Bình Minh, v.v.
Tại Long An, sau khi được võ sư Thái Quý Hưng từ TPHCM về tập huấn, tháng 5-1982, các HLV Tôn Thọ Nhân, Châu Ngọc Thao, Nguyễn Thanh Phương, Nguyễn Thế Hùng và Nguyễn Văn Hóa mở lớp tại Trường Trung học Nguyễn Trung Trực (phường 1, thị xã Tân An)…
Sau 10 năm tạm lắng, các HLV Ngô Hí Xuân, Phạm Lương Thịnh, Nguyễn Điền Dũng, Nguyễn Văn Lượm, Lý Thanh Đức, Trương Gia Quảng, Trương Gia Hùng (Tâm), Nguyễn Ngọc Son, Hồ Phú Dũng, v.v. đã ôn luyện tại Nhà Văn hóa thị xã Long Xuyên, tỉnh An Giang từ tháng 6-1985. Đến tháng 10-1985 lớp Vovinam khai giảng với gần 400 võ sinh đăng ký, mở đầu quá trình khôi phục phong trào ở An Giang…
Cùng với An Giang, năm 1985, VVN mở lớp tại Trung tâm Văn hóa thông tin tỉnh Tiền Giang (chùa Phật Ân, thị xã Mỹ Tho) và lần lượt hiện diện tại sân Chủng viện, Trường THPT Nguyễn Đình Chiểu, Cung Thiếu nhi, v.v. Hội Vovinam Tiền Giang thành lập năm 1989 gồm Chủ tịch Đoàn Văn Tâm, Phó chủ tịch Đoàn Minh Cang, Thư ký Đỗ Văn Huẩn, Ủy viên Kỹ thuật Nguyễn Văn Phán, Uỷ viên Tài chính Nguyễn Văn Trung. Cùng tham gia giảng dạy còn có HLV Nguyễn Thành Tuấn, Huỳnh Văn Hải (hiện là Chủ tịch Hội Vovinam Tiền Giang), v.v.
Trên vùng đất Kiên Giang, một số HLV vẫn liên hệ với các môn sinh để ôn luyện. Không ít lần, các HLV Danh Tư, Mã Thị Ngọc Liêng, Trương Thị Hồng Ánh, Nguyễn Thị Phụng, Hà Thế Thạnh, Nguyễn Huỳnh Dũng, Huỳnh Châu Sang, Ngô Bửu Kiến, v.v. tự túc chi phí đi đến các tỉnh lân cận để ôn tập, hoặc biểu diễn trong những lễ hội, qua đó từng bước xây dựng lại phong trào. Nhờ vậy, năm 1986, HLV, môn sinh đã có điểm luyện tập thường xuyên tại Nhà Thiếu nhi tỉnh Kiên Giang. Sang năm 1987 mở thêm lớp tại huyện Hà Tiên và hình thành Bộ môn Vovinam tỉnh Kiên Giang.
Nơi xứ dừa, năm 1988, HLV Phan Hoàng Tân cùng các học trò như Nguyễn Văn Hùng, Nguyễn Thanh Liêm, Hồ Văn Ngon, v.v. tái lập phong trào tại ấp Mỹ Phú, xã Tân Phú, huyện Châu Thành, tỉnh Bến Tre. Năm 1990, HLV Huỳnh Quyền tổ chức lớp ở thị xã Bến Tre. Một thời gian sau, HLV Huỳnh Quyền bận việc riêng, giao lớp lại cho HLV Phan Hoàng Tân. Nhiều năm sau, HLV Nguyễn Văn Phép chính thức mở lớp ở huyện Chợ Lách, v.v.
Xuôi xuống vùng đất cực Nam Tổ quốc, phong trào Vovinam huyện Cái Nước (Cà Mau) được võ sư Văn Thanh Xuân xây dựng trong 2 năm 1992-1993. Thời điểm bấy giờ, Cà Mau và Bạc Liêu thuộc tỉnh Minh Hải cho đến năm 1996 mới tách ra như hiện nay. Sau đó, phong trào tạm lắng và mãi đến tháng 8-2005, võ sư Văn Thanh Xuân mới quay trở lại Cái Nước để mở lại các lớp tập Vovinam. Hiện phong trào đã phát triển được 15 CLB ở thành phố Cà Mau và 6 huyện với hơn 1200 võ sinh.
Chậm hơn một chút, khoảng giữa thập niên 1990, võ sư Đặng Ngọc Thọ mở lớp tập tại Nhà Văn hóa thị xã Trà Vinh, tỉnh Trà Vinh. Năm 2000, HLV Lê Quang Thòn (học trò võ sư Huỳnh Thành Công, HLV trưởng Vovinam tỉnh Vĩnh Long) khai giảng lớp ở huyện Càng Long rồi HLV Phạm Thanh Việt tiếp nối từ năm 2006. Hiện nay, tỉnh Trà Vinh còn có lớp tập ở các huyện Cầu Kè (võ sư Lâm Tấn Đấu), Cầu Ngang, Duyên Hải, v.v.
Có lẽ hồi phục muộn nhất ĐBSCL là Bạc Liêu. Tháng 6-2011 với sự hỗ trợ của HLV Hoàng đai III cấp Lý Minh Keo (CLB huyện Thạnh Trị, Sóc Trăng), HLV Phạm Tư Thái (học trò của VS Lâm Quang Long), tốt nghiệp Đại học Đà Nẵng về công tác tại Trường Năng khiếu TDTT đã được Sở Văn hóa – Thể thao và Du lịch tỉnh Bạc Liêu cho phép mở lớp Vovinam. Năm 2012, HLV Phạm Tư Thái cùng HLV Nguyễn Trung Kiên (học trò võ sư Huỳnh Thành Công,) mở thêm các CLB tại Trường Đại học Bạc Liêu, Thư viện tỉnh Bạc Liêu, xã Xuân Hòa, huyện Vĩnh Lợi… Năm 2013, võ sư Hà Thanh Bình (Sóc Trăng) đến đây hỗ trợ phong trào…
Nhìn lại giai đoạn này, có thể thấy môn phái Vovinam nói chung và Vovinam ĐBSCL đã trải qua biết bao thách thức. Từ chỗ mọi điều kiện cơ sở vật chất và nhân lực còn nhiều thiếu thốn, khó khăn, thậm chí còn có một vài nơi chưa thật sự cảm thông nhưng đến đầu thập niên 1990, hoạt động của môn phái đã được khôi phục ở nhiều tỉnh, thành. Bên cạnh sự hỗ trợ chuyên môn của các võ sư ở Tổ đường cùng Hội Việt Võ Đạo TPHCM, các môn sinh ĐBSCL còn nhận được tình cảm thân thương của Chưởng môn Lê Sáng. Thầy đã về đây năm 1989 và bày tỏ cảm xúc qua bài thơ “Miền Tây kiến đạo”:
Hai mươi năm đó biết bao tình,
Sự nghiệp trồng cây vẫn sức mình,
Thời thuận thiên thời vui trách vụ,
Thế hoà nhân thế, thỏa bình sinh.
Sư môn đón đợi người anh kiệt
Đất nước trông chờ ngọn kiếm linh,
Ân Tổ muôn đời chung hưởng ích,
Miền Tây kiến đạo dựng bình minh.
Đặc biệt, sự có mặt của Vovinam tại một số kỳ Hội diễn Võ thuật khu vực đã thể hiện sự tiến bộ đầy khích lệ của phong trào. Tất cả đều sẵn sàng bước vào một giai đoạn phát triển, có thể tính từ cột mốc Giải Vovinam vô địch toàn quốc lần thứ 1-1992.
Thiện Tâm
Tin liên quan:
Thăng trầm mang Vovinam – Việt Võ Đạo đến với ‘Vùng đất chín rồng’
