Cách đây ít hôm, khi đang lượn lờ Facebook đọc một số bài viết về huyền thoại võ thuật Lý Tiểu Long, tôi vô tình lướt qua một dòng bình luận bỏ lửng: “Nếu Lý Tiểu Long sống lại…”
“Lý Tiểu Long” sống lại, tôi cho rằng đó là ước muốn của hàng trăm triệu người hâm mộ huyền thoại này. Dù điều đó không trở thành hiện thực, nhưng tôi tin rằng, vẫn có những lý do đặc biệt khiến họ mong muốn điều đó. Bản thân tôi – người lập ra chuyên mục Cà phê Võ thuật, cũng đã từng nghĩ về điều này lúc nhỏ. Vậy, thực sự, ta đang mong chờ những điều gì từ ước nguyện không thể thành hiện thực ấy?
1: Chứng kiến thần tượng ngoài đời thực.
Tính đến nay, huyền thoại võ thuật đã lui vào lịch sử – hơn 40 năm kể từ hơi thở cuối cùng năm 1973. 40 năm đó, chúng ta đã có thêm 2, 3 thế hệ trẻ sinh ra, lớn lên cùng những tác phẩm điện ảnh ông để lại; chúng ta đã có thêm 2 đến 3 thế hệ trẻ chỉ còn biết Lý Tiểu Long qua những thước phim, những tấm ảnh còn lại. Dù vậy, sức sống của tên tuổi Lý Tiểu Long vẫn không hề phai nhạt – ông vẫn là đề tài thảo luận của nhiều người về võ thuật, vẫn là dấu chấm hỏi bỏ lửng đằng sau các nghi vấn “Cha đẻ MMA”, vẫn là tấm gương – động lực lớn cho các thế hệ võ thuật đi sau. Và trong cuộc sống – chỉ là cuộc sống bình thường của những người bình thường thôi – ông vẫn để lại nhiều danh ngôn bất hủ về nghị lực sống, sự nỗ lực và giá trị con người.
Đó là tất cả những gì mà ta – thế hệ đi sau còn lưu lại từ cuộc đời Lý Tiểu Long, con người mà chúng ta vẫn thần tượng. Mong muốn được chứng kiến thần tượng ngoài đời thực là điều mà tất cả chúng ta đều mong ước – bất kể ta thần tượng ai, trong lĩnh vực gì.
2: Viết tiếp trang sách cuối cùng của Triệt Quyền Đạo
Di sản lớn nhất cuộc đời Lý Tiểu Long đó chính là Triệt Quyền Đạo với nguyên lý vẫn còn hết sức mơ hồ. Các nguyên tắc của Triệt Quyền Đạo như “nguyên lý nước”, “vô chiêu thắng hữu chiêu’, “phi hình thức”….luôn được Lý Tiểu Long cố gắng thực hiện và truyền bá qua các tác phẩm điện ảnh.
Những thành tựu võ thuật của Lý Tiểu Long là minh chứng rõ ràng cho tính hiệu quả của Triệt Quyền Đạo. Tuy nhiên, sau Lý Tiểu Long, rất ít người có thể thực sự làm được những gì ông đã từng làm.
Lý giải điều này, nhiều học giả cho rằng Lý Tiểu Long vẫn chưa kịp viết hết, truyền dạy hết, định nghĩa hết toàn bộ hệ thống lý thuyết của Triệt Quyền Đạo – trước khi ông vĩnh viễn rời khỏi cuộc đời đầy bận rộn của mình ở tuổi 32.
Với tính chất “mở” và đầy sáng tạo, Triệt Quyền Đạo dễ dàng bị lợi dụng bởi những võ sư “ảo tưởng”. Sau ngày Lý Tiểu Long mất, hàng loạt võ đường – võ sư trên toàn thế giới tuyên bố “dạy” Triệt Quyền Đạo, ăn theo tên tuổi của huyền thoại võ thuật. Không có những hệ thống lý thuyết rõ ràng, các khái niệm trừu tượng của của Triệt Quyền Đạo không thể được sử dụng để đánh giá các võ sinh thực thụ của bộ môn này – từ đó nảy sinh ra hiện tượng vàng thau lẫn lộn. Cho đến tận ngày hôm nay, hiện tượng này vẫn còn tiếp diễn, vẫn tồn tại hàng loạt lớp võ “Triệt quyền đạo” giả trên toàn thế giới.
Nếu Lý Tiểu Long sống lại, hiện trạng này có thể chấm dứt. Triệt Quyền Đạo sẽ được hệ thống lại và phát triển tốt hơn, chứ không phải một bộ môn với tổ chức nhỏ lẻ như hiện nay.
3: Vạch mặt những điều giả mạo đằng sau tên tuổi ông
Triệt Quyền Đạo chỉ là một phần tài sản bị làm giả của huyền thoại võ thuật họ Lý. Sau ngày ông mất, còn có rất nhiều người mượn danh ông để viết sách – những cuốn sách truyền dạy những kĩ thuật mà họ hô hào rằng “Lý Tiểu Long đã dạy” hoặc “Lý Tiểu Long đã dùng để tập luyện”. Có nhiều mẩu chuyện, nhiều danh ngôn mà người khác vẫn chưa chắc chắn rằng có thuộc về Lý Tiểu Long hay không.
Nếu Lý Tiểu Long sống lại, những điều này cũng sẽ được sáng tỏ.
4: Tiếp tục con đường truyền cảm hứng và khích lệ niềm đam mê võ thuật
Đó là điều mà Lý Tiểu Long làm tốt nhất – kể cả khi ông qua đời, sức ảnh hưởng chính của ông đến cộng đồng võ thuật vẫn là sự truyền cảm hứng và khích lệ niềm đam mê võ thuật ở mọi võ sinh đến từ bất cứ môn võ, dân tộc nào.
Đã từng là một đứa trẻ yếu đuối, đã từng là một chàng trai nhập cư nghèo khó, và đã từng là một người châu Á nhỏ bé giữa đất Mỹ đầy cạnh tranh – Lý Tiểu Long đi từng bước mạnh mẽ, can đảm trên con đường huyền thoại. Sự thành công của ông chính là minh chứng rõ ràng cho khả năng của con người – bất kể ở những hoàn cảnh khó khăn nào.
Lý Tiểu Long tập luyện võ thuật như đó là điều duy nhất có thể khiến ông tồn tại. Ông không chỉ tuân theo sự chỉ dẫn của người đi trước, mà còn tự tìm ra con đường của mình, tự khai mở các giới hạn mà người đi trước chưa tiếp cận được. Ông luôn cố tìm cách truyền bá những điều đó, truyền bá cả niềm đam mê võ thuật của mình qua các tác phẩm điện ảnh. Khi ông còn sống, điều lớn nhất khiến ông quyết định dấn thân vào nghiệp điện ảnh đó chính là niềm đam mê võ thuật.
Sau khi ông mất, những ảnh hưởng của ông vẫn tiếp tục tồn tại với một sức sống mãnh liệt. Sẽ như thế nào nếu ông có thể tồn tại giữa chúng ta một lần nữa và tiếp tục làm điều đó?
5: Trả lời câu hỏi về khả năng võ thuật thực sự của Lý Tiểu Long
Nhiều người vẫn thường tự hỏi một người đã từng được mệnh danh là ông vua võ thuật của thế kỉ trước sẽ như thế nào nếu bước vào đấu trường UFC danh giá của thời hiện đại – nơi mà kĩ thuật, chiến thuật, dinh dưỡng, chế độ luyện tập đã rất khác.
Trong thời đại Lý Tiểu Long sinh ra và thành danh, không có nhiều điều kiện để có thể quay clip bất cứ khi nào ta muốn – chúng ta không có nhiều bằng chứng về khả năng thực thụ của Lý Tiểu Long trên võ đài – dù ta vẫn tin vào điều đó.
Cũng như chuyện Lý Tiểu Long sống lại là điều viễn vông, thì thắc mắc này của chúng ta vẫn là câu hỏi không lời đáp.
…………….
Dốc hết ly cà phê, bạn thân của tôi – người ngồi cạnh tôi trong suốt thời gian tôi gõ những dòng này hỏi tôi:
– Đằng nào Lý Tiểu Long cũng chẳng sống lại được. Viết mấy cái này chi vậy?
Ừ nhỉ! Sự thật là thần tượng của tôi – của rất nhiều người cũng đang đọc bài viết này đã ra đi hơn 40 năm. Có lẽ, bài viết này chỉ là một tác động nhỏ nhoi – khơi gợi lại trong mỗi chúng ta niềm tự hào, tôn trọng thần tượng họ Lý với những gì ông đã làm cho võ thuật, những ảnh hưởng của ông đến tận bây giờ. Và…cũng là một cách gián tiếp để nói về những ẩn khuất sau lưng ông – những di sản của ông bị đời sau lợi dụng.
Hồ Võ
