Jean-Claude Van Damme, tên khai sinh là Jean-Claude Camille François Van Varenberg (sinh ngày 18 tháng 10 năm 1960) là một nam diễn viên điện ảnh kiêm võ sĩ người Mỹ gốc Bỉ rất nổi tiếng hiện nay, anh là một trong những siêu sao hành động võ thuật nổi tiếng nhất trong nền điện ảnh Mỹ.
Những bộ phim thành công nhất của Van Damme gồm có Bloodsport (1988), Kickboxer(1989), Universal Soldier (1992), Hard Target (1993), Timecop (1994), Sudden Death (1995), JCVD (2008) và The Expendables 2(2012).
Jean-Claude Van Damme được sinh ra tại Berchem-Sainte-Agathe, Brussels, nước Bỉ. Mẹ anh là bà Eliana Van Varenberg và bố anh là ông Eugène Van Varenberg, cả hai người đã ly dị nhau từ lâu. Hiện tại Van Damme cùng vợ và 3 đứa con của mình đang sống và làm việc tại Mỹ.
Van Damme đã học võ từ khi 10 tuổi, lúc đó anh còn yếu ớt, hay bị bạn bè bắt nạt nên bố anh quyết định cho anh đi học võ, anh học 4 loại võ là Karate, Taekwondo, quyền Anh và Muay Thái.
Giành chức vô địch Karate và thể hình ở độ tuổi thiếu niên, đánh bại á quân Karate thế giới ở khi vừa học xong phổ thông, Jean-Claude dường như được sinh ra để trở thành võ sĩ. Nhưng anh đột ngột từ bỏ tất cả để theo đuổi niềm đam mê diễn xuất.
Trong giải vô địch Karate của Bỉ được tổ chức tại Antwerp, giới chuyên môn vô cùng sửng sốt khi Jean Claude Van Varenberg, một võ sĩ mới 18 tuổi và chưa từng thi đấu ở giải quốc gia, lần lượt hạ gục 3 võ sĩ kỳ cựu trong 18, 39 và 26 giây. Vài tháng sau, báo chí thể thao tại Bỉ lại lên cơn sốt khi Jean-Claude đánh bại Emile Leibman và Cyrille Nollet – hai võ sĩ nổi tiếng của Bỉ – ngay trong hiệp đầu tiên tại giải đấu Karate ở thành phố Iseghem.
Sau khi đánh bại hàng loạt võ sĩ Pháp và Mỹ, tên tuổi Jean-Claude bắt đầu thu hút sự chú ý của các tổ chức võ thuật khắp châu Âu. Tạp chí Professional Karate khẳng định anh sẽ trở thành ngôi sao trong làng võ thuật thế giới. Năm 1979, Jean-Claude giành chức vô địch hạng trung trong giải vô địch Karate châu Âu. Hàng loạt cú ra đòn nhanh như chớp của anh khiến Andre Robaeys, Jacques Piniarski và Rolf Risberg – những võ sĩ hàng đầu châu Âu – không có cơ hội chống đỡ. Chiến thắng ấy dọn đường cho anh tới tham dự giải Karate thế giới tại Orlando, Mỹ.
Tại Orlando, Jean-Claude tiếp tục gây sốc khi đánh bại Sherman Bergman, võ sĩ nổi tiếng của bang Florida, Mỹ. Trong hiệp thứ hai, anh đánh bại Gil Diaz (Tây Ban Nha) trong 33 giây. Tuy nhiên Jean-Claude bị chặn lại ở trận tứ kết bởi Patrick Teugels – một võ sĩ đồng hương, người sau đó trở thành á quân của giải vô địch Karate thế giới năm 1979. Đây là thất bại duy nhất của anh trong sự nghiệp thi đấu. Trong một trận tái đấu tại Brussels vài tháng sau đó, Jean-Claude hạ gục Patrick Teugels trong chưa đầy hai phút. Ngay sau trận đấu, Jean-Claude từ giã sự nghiệp thi đấu chuyên nghiệp với 14 chiến thắng và 1 thất bại duy nhất.
Ngoài võ thuật, Jean-Claude còn chăm chỉ tập cử tạ. Anh giành danh hiệu quán quân trong một cuộc thi thể hình mang tên “Mr. Belgium” ở Brussels vào năm 1975. Năm 16 tuổi, Jean-Claude học ballet và theo đuổi bộ môn nghệ thuật này trong suốt 5 năm. “Ballet là một bộ môn nghệ thuật, nhưng cũng là môn thể thao khó nhất. Nếu học được nó, bạn có thể tập luyện mọi môn thể thao”, Jean-Claude giải thích nguyên nhân khiến anh học ballet.
Sau khi giã từ sự nghiệp thi đấu đỉnh cao, Jean-Claude mở một câu lạc bộ thể thao mang tên California tại Brussels, nơi anh kiếm được khoảng 15.000 USD mỗi tháng, vào năm 1980. Cũng trong năm đó anh được mời đóng vai phụ trong hai phim của Pháp. Sự kiện này thổi bùng lên niềm đam mê diễn xuất trong chàng võ sĩ tài năng. Anh bán câu lạc bộ và lên đường tới Hong Kong. Năm 1981, Jean-Claude quyết định sang Mỹ tìm kiếm cơ hội. Tại Los Angeles, anh làm đủ thứ nghề, từ vũ công, giao bánh pizza, tài xế, lễ tân khách sạn cho tới bồi bàn để kiếm sống và học tiếng Anh. Nơi ở, và cũng là giường ngủ, của võ sĩ người Bỉ là một chiếc xe hơi mà anh phải bỏ tiền ra để thuê.
Năm 1984, Jean-Claude đóng một vũ công trong những cảnh nhảy breakdance của Breakin’. Một năm sau đó, đạo diễn Patrick Passis, một người bạn thân, mời anh tham gia No Retreat, No Surrender. Anh được mời đóng vai quái vật trong Predator – bộ phim mà Arnold Schwarzenegger đóng vai chính – nhưng rút lui vì không thể chịu được sức nặng của bộ quần áo thiết kế cho quái vật.
Sự nghiệp điện ảnh của Jean-Claude bắt đầu sang trang kể từ khi anh đóng vai một võ sĩ mù nổi tiếng của Mỹ trong bộ phim võ thuật Bloodsport. Tác phẩm được coi là một trong những “viên gạch” tạo nền móng cho sự phát triển của thể loại phim võ thuật hỗn hợp. Vai diễn của Jean-Claude không được giới phê bình đánh giá cao, song nó chính là bàn đạp để chàng diễn viên người Bỉ lọt vào nhóm những ngôi sao trẻ có triển vọng tại Hollywood. Trong những phim sau đó, Jean-Claude trở nên nổi tiếng với khả năng thực hiện những pha hành động nguy hiểm xuất sắc hơn cả cascadeur chuyên nghiệp.
Kể từ đầu thập niên 90, Jean-Claude thường xuyên làm việc với những đạo diễn nổi tiếng người nước ngoài. Những bộ phim đáng chú ý gồm Double Impact (1991), Universal Soldier (1992), Nowhere to Run (1993), Hard Target (1993), Sudden Death (1995) và Timecop (1994). Những tác phẩm này đạt doanh thu hơn 1 tỷ USD trên toàn thế giới và đưa tên tuổi chàng diễn viên người Bỉ vào hàng ngũ những ngôi sao hành động hàng đầu thế giới, sánh ngang với Sylvester Stallone, Arnold Schwarzenegger, Lý Liên Kiệt, Thành Long và Lý Tiểu Long. Thân hình cao lớn và những cơ bắp cuồn cuộn của Jean-Claude khiến anh được người hâm mộ gán cho biệt danh “gã cơ bắp tới từ Bỉ”.
Thiện Tâm (sưu tầm)
