Myanmar có biên giới với Ấn Độ, Thái Lan, và Trung Quốc. Do đó, nước này có một di sản võ thuật phong phú. Các nhà sư Ấn Độ không chỉ đem tới cho Trung Quốc võ Thiếu Lâm mà còn mang tới cho Myanmar những môn võ thuật từ cách đây gần 2000 năm. Sau này, võ thuật Trung Hoa phát triển và phổ biến xuống phía Nam trong đó có Myanmar và pha trộn với các dòng võ thuật được phát triển trước đó tại nước này mà tạo nên lối võ thuật Myanmar ngày nay được gọi là Thaing.
Các dân tộc lớn ở Myanma gồm người Myanmar, người Myanmar gốc Hoa, người Myanma gốc Ấn, người Chin, người Kachin, người Karen, người Môn, người Shan, người Talaing đều có một hình thức Thaing riêng. Thaing bao gồm cả võ tay không mà nổi tiếng nhất là bando và võ với vũ khí như kiếm, gậy, dao mà Banshay là tiêu biểu. Các môn phái võ thuật Myanma khác có Naban (vật) và Lethwei (tương tự kick boxing ở một số nơi tại Đông Nam Á.
Có nhiều truyền thuyết kể rằng các nhà sư đã mật truyền võ cho môn đồ. Tới ngày nay, người Myanmar vẫn không có lệ phổ biến võ thuật cho người ngoài. Họ cho rằng khi mà võ đã bị truyền ra ngoài thì hiệu quả chiến đấu sẽ mất đi. Do đó, các nhà sư thấy tốt hơn là dạy võ một cách bí mật tại các tu viện.
Các văn kiện cổ cho biết từ thời vua Anawrahta (1044 – 1077 công nguyên) các nhà sư đã dạy các bí quyết kiểm soát hơi thở và luyện thiền để kiểm soát sức mạnh. Những bí quyết này được truyền qua nhiều thế hệ tới nay trở thành một bộ phận của hệ phái bando trong võ thuật Myanmar.
Có một kỹ thuật chiến đấu độc đáo trong võ thuật Myanmar gọi là Thaing Byaing Byan có một nguồn gốc rất huyền bí. Và có một nhân vật mà tên tuổi gắn với kỹ thuật này, đó là U Maung Lay. Người ta đồn rằng, sư phụ của U Maung Lay là một người xuất thân từ miền bắc bang Shan và chỉ nhận ba đệ tử. Người trẻ tuổi nhất trong số ba đệ tử đó là U Maung Lay và ông này sau đó trở thành người sáng lập môn phái Thaing Byaing Byan ở Myanmar. Triết lý và các bài quyền của môn phái này khá khác biệt so với các phái võ khác của Myanmar.
Thaing Byong Byan hay còn gọi Khu-Kar-Chant có nghĩa là “Phản Thaing” là một phái nhu thuật của Myanmar. Những người luyện môn Thaing Byong Byan thường mặc trang phục truyền thống của người Shan. Kỹ thuật Thaing Byong Byan nổi tiếng là hiệu quả trong cận chiến.
Trong số các môn phái võ tay không cùng được gọi là thaing có:
-Bando
-Banshay
-Lethwei
-Naban
Nổi tiếng nhất có thể kể đến môn võ Bando là một môn võ thuật bao gồm võ tay không và các kỹ thuật chiến đấu bắt chước các loài động vật như chim ưng, bò tót, rắn hổ mang, báo, khỉ và heo rừng. Bando có nhiều phái và nhiều lối khác nhau. Các phái lớn là:
Nguồn gốc của Bando gắn liền với các tu viện và kinh điển Phật giáo, và các tu viện có truyền thống là những trung tâm giáo dục. Những người từ Ấn Độ mang theo tín ngưỡng Phật giáo, văn hóa và võ thuật có nguồn gốc từ Himalaya tới Đông Nam Á. Những người Hoa di cư đến Myanmar cũng sùng bái đạo Phật và cũng có ảnh hưởng tới văn hóa Myanmar. Sự pha trộn giữa võ thuật Trung Hoa và võ thuật Ấn Độ tại Myanmar đã cho ra đời môn Bando.
Bando đã vượt khỏi biên giới Myanmar và được phổ biến cả ở Mỹ, Pháp, v.v…
Tâm Trần (sưu tầm)
