“Đạo” trong Võ cổ truyền Việt Nam

“Đạo” trong võ thuật cổ truyền Việt Nam là khái niệm mang tính truyền thống, là hành vi hiện thực biểu hiện các mối quan hệ giữa thầy với trò, đệ tử với môn phái, môn phái với đồng đạo võ lâm và giữa “con nhà võ” với nhân quần xã hội.

Cờ người võ thuật: Độc đáo môn thể thao cổ truyền

Luận Võ – Võ thuật, Võ đạo và Thiền

Có quá trình gắn chặt lâu đời với sự trường tồn của dân tộc và được xây dựng trên nền tảng Phật giáo và Không giáo, Võ đạo Việt Nam mang đậm bản sắc văn hóa người Việt và biểu thị thành các hành vi nhân, lễ, nghĩa, trí, tín, dũng.

Ngày nay, trong tình hình xã hội có một số giá trị tinh thần cơ bản của dân tộc bị hạ thấp, đạo lý làm người bị xem nhẹ do cuộc sống khích lệ tôn sùng sự giàu sang bề ngoài, thật đáng quí biết bao khi còn thấy những hành vi trọng nghĩa khinh tài, những tình cảm cao quí tôn sư trọng đạo, uống nước nhớ nguồn… trong sinh hoạt “tự nhiên” của “làng” võ cổ truyền Việt Nam.

Hằng ngày, khi đến võ đường tập luyện, anh em đồng môn thương yêu nhau như con một nhà. Ở miền quê và các thành phố nhỏ, võ sinh còn quét sân, dọn vườn, tưới cây, sửa sang nhà cửa và bàn thờ Tổ nhà thầy. Khi thầy bị ốm đau thì học trò phân công nhau chăm lo miếng ăn, giấc ngủ và thuốc thang cho thầy, thầy trò sống với nhau như cha con, nhất là đối với những thầy không có con cháu bên cạnh lúc tuổi già. Cũng không thiếu những người học trò nghỉ tập đã lâu nhưng vẫn thường xuyên thăm viếng, tìm cách giúp đỡ thầy có cuộc sống đầy đủ khi tuổi đã về chiều. Nhiều võ đường đã tổ chức lễ mừng thọ để làm vui lòng thầy. Khi thầy qua đời, học trò xin phép gia đình nhà thầy đứng ra tổ chức tang lễ theo nghi thức võ truyền thống ấm cúng, trang trọng, và xây mộ, tạc bia ghi danh hiệu “võ sư ” để vinh danh thầy mình.

Ở Quảng Nam có võ sư Nguyễn Bầu năm nay đã trên 90 tuổi. Lúc còn trẻ học võ với thầy Lưu Thanh Bình, chỉ nhỏ hơn thầy Bình vài tuổi nhưng ông  luôn tôn kính và vâng lời thầy Bình như vâng lời cha mẹ. Lúc thầy Bình qua đời vào ngày 01 tháng 3 năm 1990, Nguyễn Bầu đã trên 70 tuổi, làm bài văn tế khóc thầy với lời lẽ chân thành, thống thiết, bộc lộ cả tâm can, đáng lấy làm bài học đạo đức lưu truyền để giáo dục các võ sinh hậu thế. Xin ghi lại bài thơ ấy như sau:

Trong phương pháp, bài bản truyền dạy cho học trò, nhiều võ đường còn chú trọng việc cho học trò tĩnh tọa, trầm khí đan điền vào cuối buổi tập, để bình tâm, kìm chế tính tình nóng nảy, háo thắng.

Nói đến “đạo” trong võ cổ truyền của người Việt chúng ta thì vô cùng, vô lượng. Không đâu trong võ mà không có đạo, có cái hiển thị, có cái tiềm ẩn.

Chính vì vậy mới nói rằng “Học võ là tu tâm, dưỡng chí, kiện thân”.

Chính vì vậy, qua bao đời nay các danh môn, chánh phái đều lấy cái “đạo” làm gốc, chú trọng đặc biệt đến việc giáo dục tư tưởng “Võ đạo” để giúp các môn sinh có cuộc sống tinh thần cao thượng trong một thân thể khỏe mạnh .