“Lên đồng” cùng “võ sư Mèo”

Võ sư Lý Xuân Hỷ vang danh với bài Miêu Tẩy Diện (Mèo Rửa Mặt) của môn phái Lý gia. Thế nên ông được mọi người gọi thân thương là võ sư Mèo. Thế nhưng, ít ai biết, ông còn là võ sư của tấm lòng bác ái, bài Miêu Tẩy Diệu vang danh cả dòng tộc đến thế mà ông không nuôi mèo trong nhà chỉ vì “…nuôi nó, nó cắn chết hết mấy con gà, tội lắm”.

“Võ sư Mèo” không nuôi mèo

Phóng viên Vothuat.info đã có dịp tái ngộ cùng ông nhân Liên hoan quốc tế võ thuật cổ truyền Việt Nam – Bình Định 2014. So với lần gặp 2 năm trước đây, sức khoẻ ông giảm nhiều. Ở tuổi 75, giọng nói ông khó nghe hơn. Giờ thì ông làm bạn với chim muông và tự tay chăm sóc cây cảnh xung quanh võ đường trứ danh nằm ở thôn Tây Phương Danh (thị trấn Đập Đá, huyện An Nhơn). Ông bớt đứng lớp nhiều, chuyện truyền đạt “võ công”, ông giao lại cho con trai, võ sư Lý Xuân Vân.

Nhà ông nuôi trồng đủ loại cây cảnh, chim muông, gà, chó… lạ là chỉ thiếu mỗi mèo. “Võ sư Mèo” cười hiền lý giải: “Hồi xưa có nuôi mèo chứ. Nhưng tụi nó phá lắm, dí đuổi, cắn chết mấy con gà trong vườn. Nên thôi!”.

Võ đường Lý Xuân Hỷ nay còn vang danh là một “nhà thuốc từ thiện”. Cái tài trật đả khớp, đắp thuốc của ông không ai là không biết. Có gia đình nghèo tận Phú Yên, tích cóp 200.000 đồng, đón xe lên Đập Đá, đến nhà ông nhờ chữa trị chấn thương cho thằng con. Đến nơi thì cạn tiền. Sau khi được tận tình cứu chữa, hai mẹ con còn được thầy thuốc Hỷ cho thêm 200.000 đồng dằn túi về xe…

Đệ tử không gọi ông bằng sư phụ mà trìu mến gọi “ông Năm”. “Vậy đi cho nó thân mật, con cháu cả mà”, lão võ sư lý giải.

Tuyệt quyền Miêu Tẩy Diện

Theo gia phả, ông Hỷ là đời thứ 6 của môn phái Lý Gia. Thời trước, Cao tổ của Lý Gia ở đất Bắc, sau đó vào Nam khai hoang mở đất. Đến vùng đất mới, từng thế hệ sống đoàn kết, ưa chuộng võ học, tạo thành những tập đoàn võ đạo, khi nhà vua cần thì xung phong lên đường ra chiến trận. Cao tổ của ông tham gia đội quân của Quang Trung – Nguyễn Huệ, góp công không nhỏ trong những chiến thắng như chẻ tre của đại quân Tây Sơn.

Nói về nguồn gốc ra đời bài quyền “Miêu tẩy diện”, ông cho biết, cận chiến là một trong những yếu tố quan trọng nhất quyết định thắng lợi. Nó có tác dụng khi đối thủ dùng binh trường (binh khí dài) thì mình dùng đoản (cùi tay hoặc đoản đao, song kiếm). Người Việt với thân hình nhỏ con, nhanh nhẹn nên phát huy lợi thế cận chiến – áp sát, khống chế đòn dài của đối thủ và ra đòn một cách bất ngờ. Từ những yếu tố đó, các bậc tiền bối của võ sư Lý Xuân Hỷ đã đúc kết, sáng tạo ra bài quyền Miêu Tẩy Diện, giúp Lý Gia võ đạo ngày càng thăng hoa.

Nhập môn từ năm lên 10 nhưng đến năm 12 tuổi, ông mới được cha truyền lại bài này. Bài chỉ có trên dưới 30 bộ, có thể chỉ mất 2 ngày là đánh được. Nhưng để thuần thục, mỗi bộ có khi tập hằng tháng trời, khó nhất là tập thân pháp, tập đến khi nào tới lui uyển chuyển, mặt lắc theo bộ đồng điệu mới coi là đạt.

 “Lên đồng” cùng Miêu Tẩy Diện 

Nay thì ông ít đứng lớp hơn xưa nhưng cần thì cũng xuất hiện, nhất là mỗi lúc phải truyền đạt bài Miêu Tẩy Diện. Những lúc ấy, lão võ sư như “lên đồng”, giọng nói sang sảng, hừng hực, động tác thị phạm thì mạnh mẽ, kình lực cao như một thanh niên trai tráng. “Miêu Tẩy Diện tha thướt, nhẹ nhàng, ít gây tiếng động… nhưng mạnh lắm. Bài mô tả sự nhanh nhẹn, nhẹ nhàng của mèo. Chúng ta để ý con mèo khi ngủ dậy, nó “rửa mặt” bằng cách lấy đôi chân trước vuốt mắt thật điêu luyện, đó cũng là một trong những tuyệt chiêu. Con mèo có cặp chân trước rất lanh, y như cọp vậy. Tập Miêu Tẩy Diện là phải tập cho được đôi tay. Đôi tay phải nhanh nhẹn. Bởi thế trong võ học nhanh nhẹn nhất, nguy hiểm nhất là cặp tay con cọp và mèo…”, “ông Năm” vừa nói, vừa làm các động tác tay tung hoành ngang dọc, khiến lũ học trò tròn xoe mắt nhìn thích thú.

Đến võ đường Lý Xuân Hỷ hôm nay, bất cứ môn sinh nào cũng có thể diễn thuần thục bài Miêu Tẩy Diện, thuộc làu làu bài thiệu. Võ sinh Lý Quỳnh Trâm chia sẻ: “Ngày trước, con đến với võ đường của ông Năm là để tăng cường sức khoẻ và nghe đồn bài Miêu Tẩy Diện rất độc đáo. Nay thì con mê võ lắm rồi, xem võ đường như gia đình thứ hai của con vậy đó. Có thể sau này, võ thuật không phải là nghề của con, nhưng chắc chắn sẽ là nghiệp và con sẽ không từ bỏ niềm đam mê của mình với võ thuật cổ truyền dân tộc”. 

Miêu Tẩy Diện không chỉ có 1 mà có nhiều bài đánh, bộ pháp khác nhau của từng môn phái, nhưng ai cũng phải khẳng định Miêu Tẩy Diện của Lý gia là danh tiếng hơn cả. “Tôi rất vui vì Miêu Tẩy Diện có nhiều bài quyền khác nhau, hiện diện trong nhiều môn phái. Điều đó sẽ làm võ Việt thêm tinh hoa. Không đòn nào thắng đòn nào, chỉ có đòn nào điêu luyện hơn đòn nào mà thôi”, “ông Năm” tươi cười đúc kết.

Hiếu Dân