Bản thân giới võ thuật Muay Thái bản địa vẫn có nhiều tranh cãi về các mốc lịch sử, các yếu tố cấu thành nên bộ mặt Muay Thái hiện nay. Thế nhưng, xét trên khía cạnh lịch sử, độc giả cần được đọc những thông tin chính xác, có bằng chứng và được công nhận – đó là lí do mà chuỗi bài viết này sẽ có nhiều điểm khác với lịch sử Muay Thái mà độc giả có thể đã biết qua các tác phẩm văn học, điện ảnh, những câu chuyện truyền miệng…
>>> Sức hấp dẫn khó cưỡng của Võ thuật <<<
(Chú thích: các niên kỉ trong phần này được ghi với hai kiểu là BE (Tức là Phật lịch) và CE (Tức là Dương lịch) để đảm bảo tính chính xác về các thông tin lịch sử)
Muay Thái trong thời Sukhothai
Vào khoảng thời gian từ năm 1781-1951 BE (tức là 1238-1408 CE), thủ đô Thái Lan được đặt tại Sukhothai. (Độc giả nên biết một điều là người Thái không dùng Âm Lịch như người Việt Nam mà sử dụng Phật Lịch, và đến mãi sau này mới sử dụng thêm Dương Lịch). Những văn tự khắc trên các cột đá ở Sukhothai nói rằng, đế chế Sukhothai đã phải thường xuyên chống chọi các cuộc tấn công của những dân tộc láng giềng. Bởi vậy, một cách tự nhiên, người Thái đã trui rèn được các kĩ năng chiến đấu, như việc sử dụng binh khí thường thấy là kiếm và giáo, cũng như việc sử dụng cơ thể con người như một vũ khí thực thụ trong các tình huống cận chiến một chọi một. Những kĩ thuật đấm, đá, sử dụng đầu gối và cùi chỏ lần đầu tiên xuất hiện và phát triển mạnh
Trong những khoảng thời gian hòa bình, những thanh niên và cả thiếu niên Thái luyện tập Muay và coi đó là một cách rèn luyện nhân cách, bên cạnh việc tự vệ đơn thuần. Các kĩ năng chiến đấu của Muay Thái đã giúp ích rất nhiều cho việc xây dựng quân đội, và việc luyện tập Muay gần như trở thành một phong tục truyền thống, một thói quen. Nhiều lò võ Muay mọc lên xung quanh các thành phố, có những nơi trở nên nổi tiếng, ví dụ như võ đường Samakorn ở Lopburi. Ở một số nơi, trong các đền chùa, sư sãi cũng trở thành võ sư Muay.
Thời kì đó, Muay Thái rất được quan tâm và được coi như là bộ môn nghệ thuật đỉnh cao, được giảng dạy trong cả Hoàng gia Thái Lan. Môn võ này được tin là sẽ đào tạo nên những chiến binh gan dạ với thể chất tuyệt vời. Vị vua đầu tiên của đế chế Sukhothai – vua Phokhun Sri In Tharatit tin tưởng vào Muay đến mức, ông gửi cả 2 vị hoàng tử đến học tại lò võ nổi tiếng nhất lúc bấy giờ là Samakorn để họ chuẩn bị cho cuộc chọn lựa người kế vị ngai vàng. Những năm 1275-1317 CE, có một võ sư tên là Phokhun Ram Kham Haeng đã viết những tài liệu đầu tiên và chi tiết về Muay Thái, miêu tả lợi ích của việc sử dụng các kiến thức và kĩ thuật Muay Thái cho các kĩ năng chiến đấu khác.
Muay Thái trong thời Ayutthaya
Thời kì Ayutthaya kéo dài trong khoảng thời gian 1445-1767 CE (1988-2310 BE). Đây là thời kì thường xuyên xảy ra các cuộc giao tranh giữa người Thái, người Miến Điện và người Campuchia. Bởi thế, ngay từ khi còn rất trẻ, thanh thiếu niên Thái phải rèn luyện kĩ năng chiến đấu và tự vệ, vốn đã được phát triển rất mạnh. Các kĩ năng chiến đấu được dạy bởi những võ sư giàu kinh nghiệm, từ trong Hoàng gia cho đến dân thường. Võ đường mang tên “Thanh gươm của Phudaisawan” là một trong những nơi nổi tiếng nhất lúc bấy giờ và có rất nhiều môn sinh theo học. Họ sử dụng những thanh gươm làm bằng cành liễu gai trong khi luyện tập, chủ yếu là luyện tập kĩ thuật sử dụng gươm và cách tấn công các yếu điểm trên cơ thể con người. Ngoài ra, họ cũng phải học các kĩ thuật chiến đấu tay không, mà thông dụng nhất chính là Muay Thái. Và càng có nhiều cuộc chiến xảy ra, việc luyện tập Muay Thái càng trở nên phổ biến, các môn sinh Muay Thái luyện tập gần như là hằng ngày.
(Còn tiếp)
Hồ Võ