Cung Lê – cái tên để lại rất nhiều niềm tự hào cho những người yêu võ thuật trên mảnh đất Việt Nam. Anh sinh ra là để chiến đấu và thành công. Anh đi vào lịch sử khi là võ sĩ gốc Việt đầu tiên đại thắng trên khắp các đấu trường võ thuật danh giá và với anh những thành công đó chưa bao giờ là của riêng Cung Lê mà là của cả cộng đồng người Việt.
Cung Lê sinh ngày 25/5/1972 tại Việt Nam. Chưa đầy 3 tuổi, Cung Lê cùng mẹ rời quê hương để lên đường định cư tại Mỹ. Họ trải qua những ngày tháng cực khổ tại một trại tỵ nạn Philippines trước khi được bảo lãnh sang định cư tại thành phố San Jose, thuộc tiểu bang California, Hoa Kỳ vào tháng 9 năm 1976. Là một đứa bé Việt Nam vóc dáng nhỏ bé, Cung Lê luôn bị các đứa trẻ lớn hơn tại Mỹ bắt nạt. Năm lên 10 tuổi, mẹ của Cung Lê cho phép anh luyện tập Taekwondo để tự vệ. Có thể coi đây là cơ duyên của Cung Lê với võ thuật, bởi sau đó với niềm đam mê, anh đã lần lượt học hỏi và luyện tập với các cao thủ của nhiều môn võ khác như vật, Jiu-jitsu, tán thủ, Muay Thái và cả Vovinam.
Vốn liếng võ thuật đa dạng khiến Cung Lê nổi tiếng trong làng võ với lối đánh thiên biến vạn hóa và khả năng chịu đòn cao. Võ sĩ gốc Việt thi đấu trên võ đài với một tinh thần thượng võ và một phong cách rất đẹp mắt. Nhiều người tự hỏi, tại sao anh ta lại tung ra những đòn đánh đẹp mắt đầy tính cống hiến như vậy, khi nhiều võ sĩ khác chỉ quan trọng đến chiến thắng sau cùng? Nhưng đó là điều khác biệt giữa Cung Lê và những võ sĩ khác, đối với anh khi thượng đài không chỉ có chiến thằng mà còn một cái gì đó hơn thế nửa. Anh thi đấu vì lòng kiêu hãnh, vì gia đình và cho cả niềm tự hảo về nguồn gốc của mình. Những thứ ấy làm cho anh giống như một anh hùng chứ không phải một lực sĩ cơ bắp.
BẤT BẠI TRÊN VÕ ĐÀI TÁN THỦ
Cung Lê bắt đầu sự nghiệp võ thuật của mình tại sàn đấu tán thủ, Kickboxing. Cung Lê bất khả chiến bại trên võ đài tán thủ Kickboxing với thành tích vô tiền khoáng hậu 17-0. Anh ba lần đoạt chức vô địch tại giải U.S Open International Martial Arts Championships. Anh đã ba lần làm đội trưởng của Đội Tuyển Quốc gia Hoa Kỳ, và tham gia giải Vô địch Wushu Thế giới tổ chức tại Ý năm 1997 và tại Hong Kong năm 1999 với tư cách là đội trưởng.
Ngày 15 tháng 12 năm 2001, anh đánh bại Shonie Carter tại thành phố San Jose, California và đoạt về danh hiệu vô địch Tán thủ chuyên nghiệp hạng nặng thế giới của Liên Đoàn Kickboxing Quốc tế.
Tháng 5 năm 2003, anh tham gia giải K-1 và cộng thêm 3 trận vào bộ sưu tập thành tích toàn thắng của mình, trong đó có một lần hạ đo ván (Knockout). Sau những trận đấu này, Cung Lê quyết tâm tìm cho mình một thử thách mới, hướng đi mới. Anh đến với MMA.
LẪY LỪNG NHÀ VÔ ĐỊCH STRIKEFORCE
Cung Lê bước lên võ đài MMA lần đầu tiên tại sự kiện của Strikeforce vào ngày 10 tháng 3 năm 2006 ở San Jose, hạ đo ván võ sĩ Kickboxing Mike Altman ở 3 phút 51 giây ở hiệp đầu tiên. Ba tháng sau, anh đấu với võ sĩ kì cựu Brian Warren tại giải King of the Cage và hạ đo ván Warren bằng hàng loạt cú đấm ở 4:19 hiệp đầu. Tại “Strikeforce: Triple Threat” vào ngày 8 tháng 12, 2006, Cung Lê khiến tất cả phải trầm trồ thán phục khi đánh bại Jason Von Flue khi trận đấu mới chỉ trôi qua được 43 giây.
Cung Lê tiếp tục so găng với Tony Fryklund (người từng bị huyền thoại Anderson Silva hạ gục một năm trước đó). Cũng như Silva từng làm, Cung Lê hạ đo ván Fryklund vào gần cuối hiệp thứ 3. Không lâu sau đó anh đấu với Sammy Morgan tại Strikeforce: Four Men Enter, One Man Survives. Anh liên tục ném Morgan xuống sàn và thắng trận bằng T.K.O.
Những trận thắng liên tiếp khiến tên tuổi của Cung Lê ngày càng vang xa. Thời điểm đó, Cung Lê đã là một tên tuổi rất sáng tại Strikeforce. Ngày 29 tháng 3 năm 2008, Cung Lê thượng đài trong trận tỷ thí quan trọng nhất trong sự nghiệp MMA của mình tại sự kiện “Strikeforce: Shamrock vs. Le”. Đối thủ của Cung Lê là võ sĩ kỳ cựu Frank Shamrock, người có kinh nghiệm dày dặn 14 năm tại MMA và cũng là đương kim vô địch hạng trung Strikeforce.
Trước 16,326 khán giả cuồng nhiệt trên khán đài Cung Lê đá gãy cánh tay phải của Frank Shamrock với những cú cước liên hoàn và giành chiến thắng bằng TKO để đoạt chiếc đai vô địch hạng trung. Đến bây giờ nhắc lại, đó vẫn là một chiến tích thần kì nhất mà một võ sĩ gốc Việt có thể đạt được trên một giải đấu đẳng cấp thế giới.
Bình luận viên và các cây bút thời điểm đó đã phải dùng những mỹ từ đẹp nhất để nói về Cung Lê rằng anh là người “định nghĩa lại sự đa dạng trong MMA”. Cung Lê nổi tiếng với khả năng ra đòn rất chính xác và hiệu quả. Người ta cũng từng ví von việc ăn cước Spinning Back Kick của Cung Lê chẳng khác gì việc “bị chiếc xe tải đụng trúng”.
Ngày 17 tháng 9, 2009, Scott Coker – Chủ tịch Strikeforce, cho biết Cung Lê đã ngỏ ý muốn trả lại chiếc đai vô địch để chuyển sang sự nghiệp điện ảnh và ông đã chấp nhận lời yêu cầu đó. Trong tương lai, Cung Lê được chấp nhận tiếp tục thi đấu trên võ đài Strikeforce bất cứ khi nào miễn là thời điểm của các trận đấu không cản trở việc quay phim của anh.
Sau gần 2 năm ngừng thi đấu để đóng phim, Cung Lê đã có cơ hội quay trở lại Strikeforce. Ngày 19 tháng 12, năm 2009, Cung Lê cùng so găng với Scott Smith, người được mệnh danh là “Thiết Thủ” tại sự kiện “Strikeforce: Evolution”. Mặc dù chiếm ưu thế hầu hết trận đấu, Cung Lê dần đuối sức vì đã lâu ngày không có thời gian tập luyện thể lực và bị Scott Smith đánh bại bằng K.O ở hiệp thứ ba. Đây là thất bại đầu tiên trong sự nghiệp võ đài của anh. Ngay sau trận đấu kết thúc, Cung Lê tỏ ý muốn được tái đấu với Scott Smith trong tương lai.
Ngày 26 tháng 6, năm 2010, Cung Lê đã có cơ hội phục hận trận thua duy nhất trên võ đài tại sự kiện “Strikeforce: Fedor vs. Werdum”. Khác với lần trước, lần này Cung Lê đã có đầy đủ thời gian luyện tập và bước lên võ đài với thể lực dồi dào, sung mãn nhất. Anh dùng những cú đấm thông minh bằng tay trái để giữ khoảng cách trước sự tấn công như vũ bão của Scott Smith, và phản công bằng các cú đá sở trường Spinning Back Kick dũng mãnh nhắm thẳng vào cạnh sườn của đối thủ, Cung Lê đã nhanh chóng hạ gục Scott Smith bằng K.O ngay trong hiệp hai. Trận đấu này mang đến một cảm xúc rất đặc biệt cho Cung Lê, vì trước đó 5 ngày anh còn thức khuya túc trực bên cạnh vợ là Suzanne trong bệnh viện để chờ đón đứa con trai đầu lòng.
CUỘC PHIÊU LƯU TẠI UFC
Sau những ngày tháng thành công tại Strikeforce, Cung Lê đánh dấu một cột mốc lịch sử cho một tay đấm gốc Việt khi gia nhập giải MMA lớn nhất hành tinh. Ngày 19 tháng 11 năm 2011, Cung Lê ký hợp đồng thi đấu với UFC. Tuy nhiên, anh để thua võ sĩ người Brazil Wanderlei Silva tại UFC 147. Đó quả thật là một màn ra mắt chẳng ai mong muốn tại UFC.
Ngày 7 tháng 7, năm 2012, Cung Lê tìm được chiến thắng đầu tiên của mình tại UFC khi hạ Patrick Coté tại UFC 148 bằng tính điểm (30-27, 30-27, 30-27).
Vào ngày 10 tháng 11 năm 2012, Cung Lê đã hạ đo ván cựu vô địch UFC Rich Franklin tại Macau bằng một cú móc phải vào cằm Franklin giữa hiệp 1. Anh cho biết trước trận đấu: “Rich Franklin là một huyền thoại của UFC. Ðây là trận đấu lớn nhất trong sự nghiệp của tôi. Nếu thắng Franklin thì đó sẽ là chiến thắng lớn nhất trong sự nghiệp của tôi”. Cung Lê đã làm được trong sự vỡ òa của tất cả người hâm mộ.
Sau trận đấu này, Cung Lê có vinh dự so tài với một trong những tay đấm vĩ đại của UFC. Ngày 23 tháng 8 năm 2014, Cung Lê thi đấu với Michael Bisping trong sự kiện UFC Fight Night: Bisping vs. Le diễn ra tại Cotai Arena (Macau). Anh đã bị Bisping hạ knock-out trong hiệp 4 sau khi dính đòn đấm gây thương nặng ở mắt trái trong hiệp 2.
Ngày 30 tháng 9 năm 2014, UFC thông báo trên trang chủ Cung Lê đã phản ứng dương tính với HGH (chất tăng trưởng hoóc môn). Cụ thể Cung Lê bị phát hiện sử dụng chất cấm tăng trưởng hoóc môn trước trận đấu với Michael Bisping tại Macau, Trung Quốc vào ngày 24 tháng 8.
Theo luật, Cung Lê sẽ bị cấm thi đấu 9 tháng. Theo người phát ngôn của UFC, nếu như muốn trở lại sau quãng thời gian này, võ sĩ gốc Việt sẽ phải hoàn tất một bài kiểm tra xét nghiệm chất kích thích khác. Tuy nhiên, vào ngày 21 tháng 10 năm 2014, lệnh cấm thi đấu này được UFC gỡ bỏ, vì “một số lỗ hổng trong quá trình xét nghiệm của UFC được nêu ra khiến tính chính xác của việc xét nghiệm bị đặt dấu hỏi” và “chưa đủ bằng chứng để buộc tội Cung Lê đã sử dụng chất cấm”.
Mặc dù lệnh cấm bị gỡ bỏ nhưng Cung Lê cũng chẳng trở lại võ đài thêm một lần nào. Ở tuổi 42, anh giã từ sự nghiệp MMA và để lại rất nhiều tiếc nuối cho khán giả, nhất là những người hâm mộ Việt Nam. Cung Lê là người đầu tiên đặt nền móng cho các võ sĩ Việt trên các võ đài quốc tế. Di sản mà anh để lại là không thể chối cãi và còn mãi cho đến tận sau này.
DẤN THÂN VÀO ĐIỆN ẢNH
Bên ngoài võ đài, Cung Lê còn xuất hiện trên màn bạc Hollywood với nhiều vai diễn võ thuật. Trong phim “Fighting”, Cung Lê thủ vai Dragon Le, một trong những đối thủ của Channing Tatum. Trong phim “Pandorum”, Cung Lê thủ vai Mạnh (một nhân vật người Việt với võ nghệ cao cường trên con tàu vũ trụ Elysium) bên cạnh các ngôi sao điện ảnh Dennis Quaid và Ben Foster.
Năm 2009, anh hợp tác cùng ngôi sao võ thuật Chân Tử Đan trong bộ phim Hong Kong mang tên “Thập Nguyệt Vi Thành” (Bodyguards and Assassins). Sau khi hai người bỏ ra hơn nửa tháng để hoàn tất cảnh tỷ võ do Stephen Tung Wei đạo diễn, với những chiêu thức mà Cung Lê cho rằng hoàn toàn không có gì mới mẻ, Cung Lê và Chân Tử Đan đã cùng nhau hợp tác làm việc suốt một tuần lễ không ngưng nghỉ với 17 diễn viên phụ để dàn cảnh và quay lại đoạn phim này. Sau 4 ngày quay phim (cả hai diễn viên phải làm việc trong phim trường suốt 24 tiếng liên tục trong ngày cuối cùng trước khi Cung Lê phải trở về Hoa Kỳ), Cung Lê và Chân Tử Đan đã hoàn tất đoạn phim mà người đạo diễn võ thuật trước đó cần tới nửa tháng.
Trận đấu bắt đầu với cảnh rượt đuổi bay nhảy ngoạn mục đậm sắc parkour giữa Cung Lê và Chân Tử Đan trên phố xá Hong Kong đông người, tiếp theo là màn tỷ thí đậm sắc MMA sau đó được nhà sản xuất dùng để quảng bá bộ phim “Thập Nguyệt Vi Thành” tại Thượng Hải. Trong cuộc họp báo này, Chân Tử Đan cho biết rằng “Cung Lê là đối thủ mạnh nhất mà tôi từng gặp khi đóng phim Hành động từ trước đến nay”.
Ngày 15 tháng 12 năm 2009, hãng sản xuất game EA Sports chào đón Cung Lê vào danh sách các võ sĩ MMA trong trò chơi điện tử “EA Sports MMA”. Game này tung ra vào mùa hè 2010 cho hai loại máy PlayStation 3 và Xbox 360.
Năm 2010, Cung Lê xuất hiện trong phim “Tekken” trong vai Marshall Law (một cao thủ Triệt Quyền Đạo trong game Tekken), cũng như là vai thủ lĩnh sơn tặc trong phim “True Legend” do Yuen Woo-Ping đạo diễn. Tháng 1 năm 2010, anh cũng xuất hiện trong chương trình Đại nhạc hội Paris By Night 99 – Tôi Là Người Việt Nam để trả lời phỏng vấn của Nguyễn Cao Kỳ Duyên.
Năm 2011, Cung Lê thủ vai chính bên cạnh Jean-Claude Van Damme và Peter Weller trong bộ phim đậm sắc voz tự do MMA mang tên “Dragon Eyes”. Ngoài ra xuất hiện cùng các diễn viên Russell Crowe và Lucy Liu trong phim “The Man with the Iron Fists” cũng như là phim “The Grandmasters” (tức “Nhất Đại Tôn Sư”), do Vương Gia Vệ đạo diễn) cùng các diễn viên Lương Triều Vỹ và Chương Tử Di.
Sự nghiệp của Cung Lê chừng đó cũng là quá đủ để được gọi là một huyền thoại. Có thể trên thế giới Cung Lê không nổi danh lẫy lừng như nhiều võ sĩ khác nhưng cách mà anh để lại ấn tượng trong lòng người hâm mộ là chẳng lẫn đi đâu. Phong cách máu lửa, hết mình, tài năng võ thuật thiên biến vạn hóa cùng một trái tim không quên nguồn cội là những thứ khiến người Việt mãi gọi tên anh.
35 giải thưởng võ thuật lớn nhỏ là quá đủ để nói lên tầm vóc của Cung Lê. Với tất cả giải thưởng đó, anh có quyền tự hào, có quyền tận hưởng sự thành công của bản thân. Nhưng không, anh chưa bao giờ xem những thành tích đó là của riêng mình. Những điều mà anh là được, anh luôn trân trọng và luôn muốn một ngày nào đó được cống hiến cho cộng đồng hâm mộ Việt Nam.
Hoài Phương (tổng hợp)
