Trong võ thuật, đòn chân được nhiều môn phái chú trọng. Nó được ví như trường côn vì sức mạnh và cự ly ra đòn của nó lớn hơn nhiều lần đòn tay. Hầu hết các võ sinh nếu được tập luyện toàn diện thì khi lên sàn đấu cũng sẽ nảy sinh trạng thái ưu tiên cho các đòn chân – vốn an toàn về mặt khoảng cách hơn. Và với tần suất sử dụng đó, đôi bàn chân cũng là phần cơ thể dễ chấn thương trong võ thuật.
Cách sơ cứu các chấn thương trong Aikido
Xem lại những chấn thương nghiêm trọng trên sàn đấu
Có rất nhiều kiểu đá nhưng gom lại có 4 tư thế và 4 kiểu: Tư thế: ngồi đá quét, đứng đá, Nhảy đá, Đá tung người trên không Kiểu đòn: Đá mui, Đá cạnh, Đá bàn, Đá gót , Tư thế đá sẽ cho biết lực đá mạnh hay yếu. Đá tung người trên không mạnh nhất vì nó có kèm với gia tốc chạy của võ sĩ. Chạy càng nhanh thì cú đá ra lực càng mạnh. Nhảy đá yếu hơn. Yếu nhất là ngồi đá. Do đó nhiều phái võ tăng uy lực của đá quét bằng cách xoay vòng người trước khi ra đòn để tăng thêm gia tốc của động tác. Mức độ chấn thương tỉ lệ thuận với lực đá. Lực càng mạnh, chấn thương càng trầm trọng. Kiểu đòn sẽ gợi ý vị trí chấn thương trên bàn chân.
Bên cạnh những vị trí kể trên, người võ sĩ còn có thể bị chấn thương nhiều nơi khác nữa vì có thể ra đòn sai qui cách, đá hụt và sự đánh trả của đối thủ nữa. Ngoài bàn chân ra trong đòn đá, hầu như toàn bộ cơ thể đều tham gia để thực hiện động tác. Vì thế nhiều bộ phận khác cũng có thể bị tổn thương phối hợp.
Một số đặc điểm của chấn thuơng bàn chân võ sĩ
A. Tâm lý xem thuờng tổn thương. Đau bàn chân không rõ ràng nên nhiều khi bị xem thường. Bàn chân dễ bị sưng dù va chạm nhẹ, nên khi bị nặng thì ít ai chú ý và dễ bỏ sót tổn thương. Dù có đau do bị gãy xương hay trật khớp, người bệnh vẫn có thể đi lại được nên cho rằng vấn đề không trầm trọng. Sự tự tin quá đáng vào những lợi ích siêu nhiên khiến nhiều võ sĩ nghĩ rằng do sự tập luyện võ thuật,cơ thể họ đủ sức chịu đựng các va chạm khi tập luyện và thi đấu. Họ tin rằng tự thân cơ thể mình có thể tự phục hồi sau một thời gian.
B. Truyền thống tự điều trị chấn thương của võ thuật Đông phương.
1. Khi xưa khi y học chấn thương xương khớp chưa phát triển, các võ sĩ thường phải tự điều trị cho bản thân bằng kinh nghiệm, hoặc bằng các bài thuốc gia truyền nhiều đời.
2. Hầu hết các chấn thương đều xử trí trí giống nhau, đắp cùng một loại thuốc rượu, thuốc bó… Điều này dẫn đến nhiều hậu quả đáng tiếc vì các biến chứng xảy ra do điều trị sai.
3.Ngày xưa khi khoa học thực nghiệm chưa phát triển, con người có cái nhìn mơ hồ trước các chấn thương. Vì thế các phương cách điều trị cũng không thống nhất. Hiện nay, y học hiện đại đã nghiên cứu rõ ràng các loại chấn thương từ xương khớp đến phần mềm, nội tạng lẫn bên ngoài. Các phương pháp điều trị cũng đã được chuẩn hóa một cách hệ thống bài bản. Kết quả phục hồi sau chấn thương rất khả quan nếu điều trị đúng cách.
Phòng ngừa chấn thương bàn chân
Mang giày thích hợp với môn võ của mình. Thường nên mang loại giày vải có đệm êm ở các vùng chịu lực của bàn chân, ví dụ như gót chân, mũi chân, cạnh ngoài bàn chân.Rèn luyện tạo sự chịu đựng cho những vùng có nguy cơ cao về chấn thương bằng các bài tập từ nhẹ đến nặng dần. Luyện tập đúng kỹ thuật để ra đòn không bị đánh hụt gây ra chấn thương không đáng có. Nên chú ý tập thêm các môn chạy nhảy để gia tăng sự dẻo dai cho bàn chân. Trước khi thi đấu phải kiểm tra lại giày, khởi động thật tốt bàn chân
Phương pháp sơ cứu ban đầu khi có chấn thương
Khi chấn thương, các dấu hiệu báo động là đau, bầm, sưng, cử động khó khăn và bị hạn chế, đôi khi nhìn thấy ngón chân, bàn chân hay cổ chân biến dạng so với bình thường.Đầu tiên phải ngưng ngay mọi cử động của bàn chân-cổ chân. Bất động chân đau sẽ giúp tổn thương không bị nặng thêm, đồng thời chính nó là biện pháp giảm đau tốt nhất. Kế đến là chườm lạnh. Cho nước đá vào túi nylon đặt xung quanh chỗ tổn thương. Nhiệt độ lạnh giúp giảm đau tại chỗ và giúp cầm máu vùng bị tổn thương do gây co thắt các mạch máu nhỏ.Kiểm tra X quang bàn chân tổn thương càng sớm càng tốt để xác định rõ loại thương tổn. Từ đó có quyết định phương cách chữa trị thích ứng. Không nên dùng thuốc giảm đau mạnh vì tác dụng giảm đau có thể làm che mờ các triệu chứng tổn thương thần kinh, mạch máu. Nên nhớ các tổn thương này có thể làm cho người bệnh bị cắt cụt một phần cơ thể. Tốt nhất là dùng thuốc giảm đau sau khi đã xác định rõ ràng chẩn đoán chấn thương và các biến chứng của nó.
(Còn tiếp…)
Theo Karatevn
