Con người từ lúc sinh ra đến 30 tuổi thì đã có sự lão hóa. Vậy lão hóa là gì và lão hóa do đâu mà có?
> Bạn thích hợp với loại Yoga nào?
> Bí quyết giảm mỡ từ các bài tập phức hợp
Quan điểm y học hiện đại
– Do tích lũy tuổi tác: tuổi tác càng tăng dần với thời gian thì chức năng sinh sản tế bào mất dần. Đời sống tế bào đi từ non trẻ, tráng niên đến lão hóa và tử vong như vòng sinh học: sinh – thành – bại – tuyệt.
– Do đột biến DNA ức chế hoạt động của nhiễm sắc thể.
– Do sự thoái hóa của các mô khi đến tuổi nào đó.
– Do giảm miễn dịch, giảm tế bào bạch cầu lympho T nên dễ bị nhiễm trùng.
– Do có sự tích tụ superoxyd làm tổn thương các men có ích và làm rối loạn chuyển hóa tế bào.
Quan điểm khí công
– Từ 40 tuổi trở đi âm khí ở hạ tiêu (bụng dưới) suy yếu chỉ còn 50%, trong khi dương khí ở thượng tiêu dư thừa, do đó gây nên mất cân bằng âm dương.
– Từ 60 tuổi trở đi dương khí cũng giảm nên người suy yếu dần và dễ bị bệnh tim, phổi.
– Vì âm khí ở hạ tiêu giảm nên ở người cao tuổi đi đứng không vững, đau lưng; khi dư khí ở thượng tiêu thì chóng mặt, hoa mắt, cao huyết áp.
Những điều này rất đúng với tây y vì người cao tuổi hệ trực giao cảm thường tăng và hệ đối giao cảm giảm hoạt tính.
Khí công làm gì trong hoàn cảnh như thế? Khí công luyện đan điền, thở bụng và đưa khí trở về đan điền trong thì thu công sau mỗi buổi tập, không những tăng cường khí ở hạ tiêu mà còn dẫn khí dư thừa ở phần trên cơ thể xuống phần dưới làm cân bằng âm dương.
Khí công vừa bù trừ khí bị suy giảm, vừa lặp lại quân bình khí âm và khí dương, điều chỉnh lại sự phân phối khí ở trong cơ thể nên tăng tuổi thọ và chống lão hóa.
Lão hóa gây nên rối loạn mọi nơi trong cơ thể:
Rối loạn tế bào
Tế bào bị sợi hóa và xơ hóa do mất tính co bóp, đàn hồi, hậu quả gây viêm nhiễm, phù các mô. Hiện tượng này ảnh hưởng đến toàn thân làm xệ cơ, da nhăn, má chảy, cơ mắt sụp, cơ thể bệu, già rõ rệt.
Xơ hóa não làm giảm chức năng vỏ não đưa đến mất trí nhớ và rối loạn tâm thần. Xơ hóa thành mạch máu sẽ làm huyết áp cao. Khí công làm chậm hiện tượng xơ hóa bằng cách dẫn khí huyết vào tế bào, duy trì lâu dài cấu trúc nguyên thủy. Tăng cường chức năng hoạt tính tế bào giúp đào thải chất độc làm rối loạn cấu trúc (là nguyên nhân lão hóa).
Giảm chuyển hóa
Lão hóa làm cho chuyển hóa đường, mỡ, đạm đều giảm. Tập luyện khí công và ăn uống có điều độ, ăn rau, ít thịt, mỡ thích ứng với hiện tượng giảm chuyển hóa nói trên và lão hóa sẽ chậm lại.
Giảm sức đề kháng
Càng lão hóa thì sức đề kháng càng giảm, những cơ quan chịu ảnh hưởng là hệ thần kinh, tim mạch, hô hấp, nội tiết, bài tiết, hệ giải độc có gan và hệ liên võng nội mạc, hệ tiết niệu thận, da, niêm mạc, mật và đường tiêu hóa.
Khí công làm gia tăng sức đề kháng của cơ thể để kéo dài tuổi thọ bằng cách duy trì và tăng cường chức năng tạng phủ, vinh khí cũng như vệ khí. Tăng cường hệ thống miễn dịch bằng cách tăng tỷ lệ bạch cầu lympho B và T (có chức năng miễn dịch).
Mất nước và rối loạn điện giải
Mất nước và thiếu nước ở người già làm da nhăn, gầy, má hóp và rối loạn điện giải. Khí công tập luyện thở thận hoặc những động tác động công liên quan đến eo hông, kèm theo uống nhiều nước sẽ bù trừ được rối loạn trên, góp phần vào sự chống lão hóa.
Hệ thần kinh
Ở người trưởng thành, tổng số tế bào não có khoảng 14 – 15 tỷ và không tăng số lượng nữa. Mỗi năm có khoảng 36 triệu tế bào não chết và giảm đáng kể vào lúc 75 tuổi
Tế bào thần kinh ở người cao tuổi bị suy giảm về chức năng do chất lipofuscin có trong tiến trình lão hóa xâm chiếm làm giảm tốc độ vận chuyển bởi giảm các chất dẫn truyền thần kinh, giảm khả năng nhạy bén của ngũ quan.
Khí công tập trung tư tưởng thở bụng, vận khí đi vào kinh mạch, tụ khí ở đan điền, các đại mạch và luyện tinh khí thần, hoàn tinh bổ não làm duy trì tăng cường sức hoạt động của não hàng ngày nên có khả năng bù trừ số lượng tế bào não đã chết và làm chậm lại những rối loạn cấu trúc do lão hóa gây ra.
Hệ thần kinh thực vật cũng dễ bị rối loạn. Hệ trực giao cảm thường hưng phấn nên dễ cao huyết áp, dễ xúc động, giận dữ. Khí công thở bụng lặp lại sự cân bằng trong vòng tiểu chu thiên (vòng âm dương nhâm đốc) tức là cân bằng hệ thực vật giao cảm và đối giao cảm.
Tâm lý và tư duy
Khi bị lão hóa người ta dễ bị dao động tinh thần, phản ứng hoặc yếu ớt hoặc quá mức, nhất là khi cô đơn cô quạnh một mình. Tư duy suy luận cũng kém dần, lý luận không vững thiếu bề sâu, sức phấn đấu giảm. Ngoài ra còn dễ bị bệnh mãn tính, tự khép mình, mặc cảm buông xuôi. Luyện tập khí công sẽ chống được những hiện tượng trên làm cho tâm bình, tự tin, yêu đời.
Hệ tuần hoàn và máu
Tim
Xuất lượng của tim giảm do tim bị lão hóa nên yếu đi. Ở người cao tuổi lượng máu về hệ tĩnh mạch giảm do thành mạch của động mạch hoặc tĩnh mạch đều bị xơ hóa làm giảm trương lực đưa đến giảm hiệu lực tuần hoàn mao mạch.
Khí công qua vận khí với các động tác làm chậm lại tốc độ giảm trương lực và sự đàn hồi của thành mạch máu. Tăng CO2 vừa phải trong lúc tập khí công làm giãn mạch ngoại biên và bù trừ lại phần nào sự giảm co bóp của hệ động mạch lớn.
Máu
Khi bị lão hóa, tủy xương mất dần khả năng tạo hồng cầu, ở tuổi 70 chỉ còn lại khoảng 50% mà thôi. Tính di động của máu giảm, tính ngưng kết tiểu cầu tăng do đó dễ bị nguy cơ tắc nghẽn động mạch vành khi gắng sức, từ đó nhồi máu cơ tim sẽ xảy ra dễ dàng hơn bao giờ hết.
Khí công qua vận chuyển khí trong xương và có sự giảm nhẹ oxygen nhẹ nhàng làm kích thích tủy xương sinh hồng cầu. Khi tập những động tác về thận eo làm thận bài tiết ra erythropoietin, là chất sinh ra hồng cầu. Hai tác động này bù trừ được phần nào sự giảm chức năng sinh hồng cầu của cơ thể người già.
Hệ tiêu hóa
Lão hóa làm giảm hoạt hệ đối giao cảm nên nhu động dạ dày, ruột giảm làm dễ đầy hơi, táo bón, tích tụ chất độc trong cơ thể. Dịch tiêu hóa giảm, hoạt tính các men trung gian giảm.
Hấp thụ giảm ở ruột non. Người già không thấy đói, bị chán ăn, tuyến nước bọt khô teo nên nước bọt giảm làm miệng khô, môi dễ bị nứt. Khí công qua thở bụng làm tăng nhu động dạ dày, ruột, hệ đối giao cảm hưng phấn nên làm tăng nhu động của ruột. Lưỡi đặt trên vòm họng khi luyện khí công nên kích thích tuyến nước bọt tiết ra giảm khô miệng.
Hệ nội tiết và sinh dục
Ở người già chức năng của hệ nội tiết giảm, nhất là tuyến tụy, nên dễ bị tiểu đường. Ở phụ nữ teo tuyến sinh dục là tắt kinh. Ở nam làm tăng sinh tiền liệt tuyến hoặc ung thư.
Khí công luyện đan điền tinh, thở thận bằng cơ hoành nên làm tăng cường chức năng thận, tuyến sinh dục, tuyến thượng thận, tuyến tụy và bù đắp lại được sự giảm chức năng sinh lý của hệ nội tiết và sinh dục.
Hệ bài tiết
Từ 40 tuổi trở đi chức năng thận giảm dần theo tỷ lệ 2% một năm, đến 80 tuổi chức năng thận còn lại một nửa. Nguyên nhân do xơ hóa chủ mô thận lâu dần thận sẽ bị xơ teo.
Khí công duy trì và tăng cường chức năng thận chống lại sự xơ hóa chủ mô thận theo thời gian, đó là cách luyện tập thở thận, động tác eo hông trong động công để giảm sự lão hóa.
Ngũ quan
Người già bị viễn thị, dễ tăng áp ở nhãn cầu mắt. Các xương nhỏ bị thoái hóa, màng tai giảm thính lực, vị giác kém do giảm tiết nước bọt, hệ thần kinh giảm nhạy cảm nên gây giảm chức năng ngũ quan.
Khí công vận khí vào kinh mạch, tăng cường chức năng phủ tạng mà ngũ quan là cửa ngõ. Như vậy ngũ quan sẽ được cải thiện. Hơn nữa xoa bóp mặt – đầu – cổ, mắt – tai – mũi tức là kích thích dây thần kinh chi phối ngũ quan.
Theo Báo khoa học phổ thông
