Lợi ích sức khỏe từ việc tập yoga đã rõ, thế nhưng không ít người học, thậm chí người dạy vẫn mù mờ về môn học này.
Cận cảnh một bài tập Yoga của “lão già” Ấn Độ
4 động tác yoga giúp tăng cân nhanh
Yoga “pha” thẩm mỹ
Ghé một trung tâm trên đường Vườn Chuối (quận 3, TP HCM), chúng tôi được nhân viên của trung tâm giới thiệu bảy loại hình yoga rồi tư vấn: “Mục đích chị học yoga để làm gì? Dẻo dai, khỏe mạnh hay giảm cân”. Khi nghe chúng tôi muốn học để giảm cân càng nhanh càng tốt, cô nhân viên cho biết: “Bảy loại yoga của trung tâm đều có tác dụng giảm cân nhưng mỗi loại sẽ có thêm lợi ích kép. Ví dụ là nhân viên văn phòng nên tập Yoga Therapy.
Đây là thể loại rất có ích cho việc trị bệnh cũng như hỗ trợ và tăng cường sức khỏe người tập. Còn Yoga Stretch, các động tác tập trung vào việc tăng cường độ dẻo dai, linh hoạt, giảm căng thẳng cho người tập. Thông qua các động tác kéo dãn cơ, thư giãn và nghỉ ngơi, người tập sẽ cảm thấy nhẹ nhõm và sảng khoái.
Power Yoga là một dòng chảy năng động của Asana kết hợp với các bài tập thở nhằm điều chỉnh nhịp thở, giúp cơ thể linh hoạt, tăng sức chịu đựng và thể lực ổn định. Sivananda Yoga gồm 12 động tác căn bản phù hợp với những ai tìm kiếm sự mới mẻ trong các bài tập thường ngày. Nếu người tập đã thành thục thì nên chọn Hatha Multi vì đây là lớp nâng cao Hatha Yoga bằng cách sử dụng kết hợp những động tác khó và phức tạp…”.
Tại một trung tâm trên đường CMT8 (quận 3, TP HCM), chúng tôi được biết thêm một loại hình yoga mới có tên Kryoga, Yoga Combat. Theo giới thiệu thì đây là sự kết hợp giữa yoga truyền thống và võ thuật, thể dục. Tại đây còn có lớp yoga for men, bảo đảm người học sẽ cải thiện được các chứng bệnh đau lưng, tim mạch, béo phì, rối loạn cương dương, xuất tinh sớm…
“Lấy lại vóc dáng cho eo thon, dáng đẹp” là quảng cáo của một trung tâm trên đường 3/2 (quận 10, TP HCM). Nhân viên tại đây tư vấn: trung tâm thường mở các lớp giúp “eo thon, dáng đẹp”, học viên (HV) sẽ được tham dự tất cả sáu lớp với giáo trình chuyên biệt gồm: một lớp Yoga Combat, một lớp Yoga Punch, một lớp Aero Dance, ba lớp Yoga Hot.
Theo tìm hiểu của chúng tôi, Yoga Punch là sự kết hợp giữa yoga và các thế võ taichi, chủ yếu sử dụng sức mạnh của đôi tay trong các thế đấm, kết hợp di chuyển nhanh, mạnh. Yoga Combat là sự kết hợp giữa các thế võ combat, taichi, karate và các tư thế yoga, không những giúp tiêu mỡ ở đùi, hông, bụng, eo mà còn giúp người tập học được những động tác căn bản khi tự vệ.
Ở lớp Yoga Hot, HV sẽ được học dưới nhiệt độ 370C, bằng với nhiệt độ cơ thể, giúp cơ thể đào thải mỡ và độc tố ra ngoài qua sự bài tiết của mồ hôi. Lớp Aero Dance là sự kết hợp giữa yoga và động tác Aerobic liên tục suốt 60 phút làm rung tất cả các cơ, có thể tiêu tốn đến gần 1.000 kcalo… Tại nhiều trung tâm khác, chúng tôi cũng gặp một “rừng” yoga, nào là Ashtanga yoga, Power yoga, Satyananda yoga, Yoga for Abdominal, Yoga Sun Pranayama, Gentle yoga, Yoga Nidra, Danda yoga, Sahaj yoga, Sun series-I, Hatha Poorna…
Ông Nguyễn Văn Phương, Giám đốc Công ty TNHH một thành viên Yoga TP HCM cho biết, các động tác thẩm mỹ hay nhịp điệu, võ thuật… thiên về thể thao nên khi kết hợp để đốt cháy năng lượng lớn sẽ dẫn đến mệt mỏi kéo dài. Với mỗi thể trạng, tuổi tác, bệnh lý của người tập đều cần được áp dụng những bài tập yoga thích hợp, có bài tập mang lại sức khỏe cho người này, nhưng gây hại với người khác.
Nghịch lý từ khâu đào tạo
Theo ông Nguyễn Văn Phương, xuất phát điểm chỉ có một trường phái Hatha Yoga, sau đó, nhiều huấn luyện viên (HLV), chủ yếu là HLV nước ngoài đã lấy tên mình đặt cho trường phái yoga của họ và phát triển đến nay.
Hiện ở Việt Nam phổ biến các loại yoga “chính thống” như Hatha Yoga gồm 84 thế cổ điển, Sivanada gồm bài tập chào mặt trời và 12 tư thế cơ bản nhất là Hatha Yoga, và Tantra gồm 8 thế, kết hợp với thiền, ăn chay. Thực tế cho thấy, việc đăng ký mở phòng tập yoga và các môn thể dục khác khá dễ dàng, không kiểm soát, dẫn đến việc tràn lan phòng tập yoga trong khi chất lượng về chuyên môn hoàn toàn bỏ ngỏ. Các loại yoga cười hay kryoga, yoga dance… phần lớn du nhập ở nước ngoài bằng nhiều hình thức.
Một số Việt kiều hay người nước ngoài liên kết với các trung tâm thể dục mở các lớp chiêu sinh yoga. Một số khác là người Việt Nam đăng ký các khóa học ở Thái Lan, Ấn Độ… rồi liên kết với một trong những trung tâm thể dục ở nước ngoài để về đào tạo cấp bằng quốc tế, nhưng các chứng nhận này lại không được thừa nhận bởi các đơn vị quản lý thể dục thể thao ở Việt Nam.
Từ đây nảy sinh ra nhiều bất cập trong quản lý và đào tạo HLV cho bộ môn này. Không ít HV sau khi học qua các lớp yoga đã quay lại giảng dạy theo kinh nghiệm cá nhân, những kiến thức chuyên ngành y học thể thao, dinh dưỡng rất mù mờ. Đại diện Liên đoàn Thể dục TP HCM cho biết, hiện nay Liên đoàn chỉ quản lý một loại hình yoga là Hatha Yoga. Liên đoàn Thể dục TP HCM cũng thường xuyên mở các khóa bồi dưỡng kiến thức và đào tạo phương pháp dạy môn Hatha Yoga, HV sau khi “tốt nghiệp” sẽ được cấp chứng nhận và có thể đứng lớp. Trước tình hình hoạt động yoga “nóng” nhưng lại rối trong việc đào tạo, mới đây, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã dự thảo quy định điều kiện hoạt động của cơ sở thể thao tổ chức hoạt động yoga, giao cho Tổng cục Thể dục thể thao quản lý.
Theo kiến nghị của một số người đang theo đuổi bộ môn này, cần có Liên đoàn Yoga Việt Nam để quản lý về mặt chuyên môn và chất lượng đào tạo. Nhưng về nguyên tắc, phải có liên đoàn quốc tế thì mới thành lập liên đoàn trong nước, trong khi hiện nay chưa có liên đoàn yoga quốc tế. Đó là vòng lẩn quẩn khiến khó kiểm soát chất lượng HLV và hoạt động của các trung tâm yoga.
Theo Phụ Nữ TP HCM
