(VoThuat.vn) – Khi lãnh chúa quyền lực nhất của Nhật Bản Nobunaga Oda gặp Yasuke – một người nô lệ da đen vào năm 1581, ông tin rằng người đàn ông đó là một vị thần.
- Sự thật khó tin về Dịch cân kinh khiến nhiều người thất vọng
- Cái kết đắng của huyền thoại đả hổ Võ Tòng
Lãnh chúa Oda chưa bao giờ nhìn thấy một người châu Phi trước đây. Và giống như mọi người dân kinh đô Kyoto của Nhật Bản, ông đã bị ấn tượng bởi chiều cao, vóc dáng và màu da của Yasuke, theo Thomas Lockley, tác giả của cuốn “Samurai châu Phi: Câu chuyện có thật về Yasuke, Chiến binh da đen huyền thoại ở Nhật Bản“.
“Khi Yasuke đến Kyoto (cùng với những người truyền giáo Dòng Tên), đã có một cuộc bạo loạn lớn. Mọi người đều muốn tận mắt chứng kiến người đàn ông này”, theo cuốn sách của tác giả Lokey.
Oda tin rằng Yasuke hoặc là một con quỷ hộ vệ hoặc “Daikokuten” – một vị phúc thần thường được tạc tượng màu đen trong các ngôi đền Thần Đạo. Lãnh chúa Nhật Bản đã cố gắng chà xát làn da của Yasuke bởi tin rằng đó là mực đen. Khi đã thuyết phục Yasuke là người thật, Oda lập tức tổ chức một bữa tiệc để vinh danh người ngoại quốc này.
Trong một kỷ nguyên tràn ngập các âm mưu và ám sát chính trị dưới tay những ninja, Yasuke được coi là một tài sản. Lãnh chúa Nobunaga sớm biến người đàn ông châu Phi này thành một võ sĩ samurai – thậm chí còn cung cấp cho anh người hầu, nhà riêng và tiền lương hàng tháng, theo các tài liệu của Dòng Tên.
Ngày nay, Yasuke vẫn được biết đến là samurai châu Phi đầu tiên trên thế giới nổi tiếng, dần trở thành nhân vật xuất hiện trong các cuốn sách thiếu nhi và phim hoạt hình, nổi tiếng nhất là bộ truyện tranh có tựa đề “Afro Samurai”.
Đầu tháng 5, ngôi sao “Black Panther” Chadwick Boseman tuyên bố anh sẽ vào vai Yasuke trong một bộ phim Hollywood được lên kịch bản bởi biên kịch Doug Miro.
Những năm đầu
Nguồn gốc của Yasuke vẫn còn là một bí ẩn vì các tư liệu lịch sử còn lưu lại rất ít. Trong khi một số nhà nghiên cứu tin rằng “samurai đen” đến từ Mozambique, những người khác cho rằng người này xuất thân từ Sudan.
Lockley nghi ngờ rằng Yasuke bị bắt cóc khỏi gia đình của mình khi còn nhỏ bởi những kẻ buôn bán nô lệ Ả Rập hoặc Ấn Độ và bị đưa tới các nước Ả Rập và trên khắp Ấn Độ Dương. Yasuke sau đó được đào tạo như một chiến binh ở Goa (Ấn Độ), trước khi được các nhà truyền giáo Dòng Tên từ Bồ Đào Nha thuê làm người phục vụ.
Vào thời điểm đó, Goa là một trung tâm thương mại, truyền giáo và quân sự hàng đầu cho người Bồ Đào Nha ở Ấn Độ và là một trong những trung tâm buôn bán nô lệ châu Phi lớn nhất khu vực.
Đó là nơi Lockley suy đoán rằng Yasuke đã gặp Alessandro Valignano – nhà truyền giáo Dòng Tên quyền lực nhất thời đó ở Châu Á, người đã biến anh ta thành người hầu và cận vệ.
Cặp đôi và đoàn tùy tùng của họ đã cập cảng Kuchinotsu ở Nagasaki, trên đảo Kyushu phía nam Nhật Bản vào năm 1579, theo Lockley.
Giáo sĩ Valignano, người đã dành sáu năm đi từ Rome qua các quốc gia như Bồ Đào Nha, Mozambique, Ấn Độ, Malaya và Macau, hy vọng sẽ cải đạo được cho hàng nghìn người dân Nhật Bản, nhưng đây không phải là một nhiệm vụ dễ dàng do chính sách bế quan tỏa cảng thời đó.
Ninja, tăng binh và samurai
Khi Yasuke đến Nhật Bản, đất nước đang bị cuốn vào một cuộc nội chiến tàn khốc chỉ kết thúc vào năm 1603.
Thời kỳ Chiến quốc của Nhật Bản đã chứng kiến cuộc xung đột của hàng trăm lãnh chúa từ các phiên trên khắp vương quốc nhằm tranh giành quyền lực.
Một nền hòa bình đã được khôi phục khi các lãnh chúa phong kiến còn lại, hay còn được gọi là “daimyo”, tìm cách thống nhất Nhật Bản.
Nobunaga Oda trở thành người mạnh nhất trong số các “daimyo”. Ông kiểm soát Kyoto, trung tâm quyền lực của đất nước và cùng với hai người kế nhiệm là Ieyasu Tokugawa và Hideyoshi Toyotomi, góp công trong việc tái lập nền hòa bình tại Nhật Bản.
Nhưng quyền lực tột đỉnh của lãnh chúa Nobunaga cũng không ngăn được các lãnh chúa và các nhóm tăng binh và thổ phỉ ganh đua ảnh hưởng và tranh giành lãnh thổ, theo Lockley.
Đến Nhật Bản vào thời gian này, giáo sĩ Valignano cần Yasuke bên cạnh, tận dụng thân hình cao lớn và kinh nghiệm quân sự của người này để bảo vệ cho Dòng Tên khi họ thành lập liên minh với các lãnh chúa địa phương, Lockley nói.
Yasuke đã huấn luyện các dân quân khác và có khả năng tự học các kỹ thuật mới, bao gồm võ thuật và kiếm thuật của Nhật Bản.
Chính những yếu tố này đã khiến Lãnh chúa Nobunaga tìm tới chiêu mộ Yasuke, bằng cách nói chuyện bằng tiếng Nhật, hai người đã trao đổi các thông tin về thế giới bên ngoài.
“Yasuke ban đầu được xem là một nguồn giải trí vì anh ta là một người mới lạ, nhưng trong vòng một tháng, anh ta đã trở thành một samurai có giá trị và là thành viên trong đoàn tùy tùng của Oda,” Lockley nói. “Theo các nguồn tin, Oda chỉ thích nói chuyện với Yasuke”.
Vào thời điểm đó, các samurai – những chiến binh thành thạo chiến tranh và nghệ thuật, đã trở thành giai cấp thống trị ở Nhật Bản.
Do không có tài liệu chi tiết về bổng lộc của Yasuke, Lockley cho rằng rất khó để biết được Yasuke được xếp hạng cao như nào. Ông suy đoán rằng võ sĩ có gốc gác châu Phi này đã trở thành một cận thân của Lãnh chúa Nobunaga.
Mặc dù rất được trọng dụng bởi vị Lãnh chúa quyền lực, nhưng thời gian phục vụ Oda của Yasuke lại không quá dài.
Từ samurai đến ronin
Năm 1581, Yasuke gia nhập lực lượng của Oda trong cuộc xâm chiếm tỉnh Iga, đây cũng là chiến dịch quân sự đầu tiên của võ sĩ “samurai đen” dưới trướng Oda, theo Lockley.
Quân đội của Nobunaga đã thành công trong việc chinh phạt nơi này sau nỗ lực thất bại của con trai ông là Nobukatsu vào năm 1579.
Chiến dịch thứ hai và cuối cùng của ông là vào tháng 6 năm 1582 khi tướng quân của Oda – Mitsuhide Akechi, tấn công nơi ở của Oda ở Kyoto.
Cuộc tấn công, được biết đến với tên gọi Trận chiến Đền Honno-ji, đã chấm dứt kế hoạch củng cố quyền lực của Oda tại Nhật Bản.
Đối mặt với thất bại, Oda đã kết thúc cuộc đời của chính mình để tránh mất danh dự. Ông thực hiện một nghi thức tự sát gọi là “sepukku”, dùng dao ngắn rạch bụng mình trước sự chứng kiến của Mitsuhide Akechi, sau đó người hầu của Oda là Ranmaru Mori đã chặt đầu ông.
Truyền thuyết kể lại, mệnh lệnh cuối cùng của Oda đối với Yasuke là giữ thanh kiếm và đầu mình mang về cho con trai.
“Đầu của Oda không thể rơi vào tay người khác. Nhiệm vụ của Yasuke là giữ gìn sức mạnh gia tộc”, tác giả Lockley nói.
Sau cái chết của Oda, tài liệu về Yasuke trở nên khan hiếm hơn. Các tài liệu tham khảo cuối cùng có thể nhắc tới võ sĩ này là từ các ghi chép của Dòng Tên vào năm 1582.
Theo Gary Leupp, giáo sư lịch sử tại Đại học Tufts, Yasuke bị kẻ thù của Oda bắt làm tù binh nhưng sau đó được thả ra vì không phải là người Nhật. Yasuke đã trở thành một “ronin” (lãng khách) – một samurai không có chủ.
Lockley suy đoán rằng Yasuke có thể đã quay trở lại công việc vệ sĩ cho các nhà truyền giáo Dòng Tên hoặc trở thành một thủy thủ hoặc cướp biển.
Di sản
Trong khi sự tồn tại của Yasuke đã đi vào sách sử, ông không phải là người nước ngoài duy nhất ở Nhật Bản.
Vào thời điểm đó, Kyushu là nơi sinh sống của một lượng lớn người Triều Tiên và Trung Quốc. Nhiều người châu Âu, Ấn Độ và châu Phi cũng trú ngụ ở Nhật Bản.
Sự hiện diện của những người nước ngoài được ghi lại trên các bức tranh, trong đó mô tả sự xuất hiện của họ trên những con tàu lớn màu đen và cuộc sống của họ cùng với người dân địa phương.
Một bức tranh có xuất xứ từ thế kỷ 16 đã miêu tả một trận đấu vật giữa một người da đen và một chiến binh Nhật Bản, mà Lockley giả định là Yasuke và Oda.
“Yasuke thực sự nổi tiếng vì ông ấy phục vụ Oda. Chúng tôi có nguồn tin về cuộc sống, tên tuổi, hành động và tính cách của ông ta”, Lockley nói.
Trước đó, đã có không ít tư liệu ghi lại cuộc sống của Yasuke tại Nhật Bản vào thời hiện đại.
Năm 1968, tác giả Yoshio Kurusu đã sáng tác một bộ truyện tranh nổi tiếng về Yasuke với tên gọi “Kurosuke”. Trong những năm gần đây, đã có những bộ phim truyền hình lịch sử và truyện tranh Nhật Bản về võ sĩ đặc biệt này.
Và khi cuộc tranh luận về sự đa dạng văn hóa, Lockley cho rằng đây là thời điểm thích hợp để câu chuyện của Yasuke được kể lại.
“Vẫn còn một kiểu lãng mạn và bí ẩn đối với câu chuyện về một người thoát khỏi chế độ nô lệ và được đưa lên tầm cao mới bên cạnh một nhà cầm quyền hàng đầu của Nhật Bản”, Lockley nói.
Theo Huy Vũ
 - Khi lãnh chúa quyền lực nhất của Nhật Bản Nobunaga Oda gặp Yasuke - một người nô lệ da đen vào năm 1581, ông tin rằng người đàn ông đó là một vị thần.){kind=link}