Không phải ai cũng tin rằng Trịnh Công Sơn là con trai của một cầu thủ nổi tiếng ở Cao nguyên hơn 60 năm trước, cũng ít người tin nhạc sỹ tài hoa này có tới 3 quả thận và nếu không có một bước ngoặt liên quan đến thể thao, có thể ông đã trở thành một võ sư…
Duyên và nợ với thể thao
Đôi kính cận, thân hình gầy nhỏ, nhạc sỹ Trịnh Công Sơn không cho thấy thể chất có bất kỳ điều gì liên hệ với thể thao. Nhưng đây không phải là câu chuyện của ngày nói dối (1/4) mà sự thật một góc nhỏ của Trịnh Công Sơn là thể thao. Thậm chí chính thể thao đã tạo ra bước ngoặt trong cuộc đời nhạc sỹ tài hoa này.
Trịnh Công Sơn mất ngày 1/4/2001, tờ báo (gần như là vinh dự) được bạn bè và gia đình nhạc sỹ Trịnh Công Sơn đăng cáo phó là một tờ báo thể thao: tờ Thể Thao Ngày Nay.
Số báo sáng ngày 2/4/2001, bức hình nhạc sỹ Trịnh Công Sơn và thông tin đã mất chiếm gần chiếm trọn trang nhất.
Nhà thơ Mai Linh – bạn thân thiết của nhạc sỹ Trịnh Công Sơn nhớ lại: “Khi Sơn chết thật, tờ báo đầu tiên đăng bài của tôi về kỷ niệm với Trịnh Công Sơn ở Huế năm 1977 là tờ Thể Thao Ngày Nay do Đỗ Hóa làm. Báo ra lúc 5h00 sáng ngày 2/4.
Đỗ Hóa đùa bảo: “Trịnh Công Sơn chết rồi mới biết chơi thể thao. Cả đời chỉ biết cử tạ (nâng ly và đặt ly) nhưng lại được ông Mai Linh cáo phó ở báo thể thao”. Đỗ Hóa là võ sư nổi tiếng và cũng nổi tiếng về sự hào hiệp”.
Lúc ấy ông Đỗ Hóa đang là Thư ký tòa soạn tờ Thể Thao Ngày Nay, là người quảng giao quen biết rộng với giới thể thao và văn nghệ sỹ. Ông Đỗ Hóa cũng đặc biệt thân thiết với gia đình ca sỹ Hồng Nhung.
Bởi thế nên ông Hóa cũng được coi là quen thân với nhạc sỹ họ Trịnh. Tiếc là nhà báo Đỗ Hóa mất sau Trịnh Công Sơn hơn hai năm vì chứng ung thư.
Thực ra, ông Đỗ Hóa nói Trịnh Công Sơn cả đời chỉ biết mỗi môn thể thao nâng ly và đặt ly (ý nói Trịnh Công Sơn sành và thích uống rượu) chỉ là cách nói vui. Trịnh Công Sơn đã có thời đam mê thể thao hơn cả đam mê sáng tác nhạc. Không những thế, một trong những bi kịch của đời ông liên quan đến thể thao.
Mê thể thao trước khi mê âm nhạc
Nhiều người đặt ra câu hỏi: “Trịnh Công Sơn có ham muốn trở thành nhạc sỹ từ khi nào?”.
Câu hỏi này đã được chính Trịnh Công Sơn giải đáp trong tùy bút “Phác thảo chân dung tôi”. Tùy bút có đoạn: “Tôi không đến với âm nhạc như một kẻ chọn nghề. Tôi nhớ mình đã viết những ca khúc đầu tiên từ những đòi hỏi tự nhiên của tình cảm thôi thúc bên trong…
Đó là những năm 56 – 57, thời của những giấc mộng ngổn ngang, của những viễn tưởng phù phiếm non dại. Cái thời tuổi trẻ xanh mướt như trái quả đầu mùa ấy, tôi rất yêu âm nhạc nhưng tuyệt nhiên trong tôi không hề gợi lên cái ham muốn trở thành nhạc sĩ…”
Vậy thì năm 1956 – 1957 chàng thanh niên Trịnh Công Sơn lúc ấy đam mê và theo đuổi điều gì? Câu trả lời là thể thao.
Nhiều người bạn của Trịnh Công Sơn khẳng định “Thời trai trẻ, Trịnh Công Sơn có một thân hình rắn chắc, khoẻ mạnh, thích chơi thể thao. Sơn không chỉ luyện tập điền kinh, mà còn học cả võ thuật cổ truyền”.
Có tài liệu nói rằng khi còn là học sinh, nhạc sỹ Trịnh Công Sơn còn đoạt giải trong một cuộc thi điền kinh.
Họa sỹ Trịnh Cung – người bạn với Trịnh Công Sơn từ năm 1958 đã nhận xét: “Sơn rất giỏi thể thao. Anh tập 10 môn phối hợp rất được chú ý ở trường học. Sơn cũng giỏi về Nhu Ðạo (Judo) và Boxing”.
Người em trai của nhạc sỹ Trịnh Công Sơn là ông Trịnh Mạnh Hà kể lại trong hồi ức là: “Tôi và anh Trịnh Công Sơn lúc trẻ tuổi đều học võ thuật tại Huế, quyết chí trở thành thày võ. 18-19 tuổi rồi mà chỉ thấy anh mê võ. Nhà có một cây đàn guitar gỗ cũ nhưng rất ít khi anh Sơn sờ tới.
Anh thường mân mê cặp găng boxer, tập đi bài quyền của phái Vovinam, nghiên cứu và luyện võ theo sách nhu đạo. Anh thường xuyên nói chuyện võ chứ không nghe anh nói chuyện nhạc bao giờ”.
Sau này, khi sức khỏe không còn cho phép Trịnh Công Sơn chơi những môn thể thao đòi hỏi thể lực thì vẫn có một môn mà Trịnh Công Sơn mê và chơi rất hay: Bida.
Ông Nguyễn Thanh Ty – một người bạn cùng học trường sự phạm Quy Nhơn khóa 1 (1962-1964) với Trịnh Công Sơn. Ông Ty, Trịnh Công Sơn và vài người bạn thân khác sống chung một nhà, sinh hoạt vui chơi với Trịnh Công Sơn tại Bảo Lộc (B’Lao) – Lâm Đồng cho tới năm 1967 – đã kể trong cuốn hồi ký của mình: “Thường trực ở bàn bida, bọn chúng tôi gồm 5 đứa. Sơn (Trịnh Công Sơn- PV), Tâm “mập” (tức Nguyễn Hảo Tâm phân biệt với Tâm “lùn” tức Nguyễn Văn Tâm), Nguyễn Đức Tín, Ngô Thanh Bạch và tôi. Chia thành 2 phe, trường kỳ quyết đấu. Sơn và Tâm “mập” một phe. Tín và Bạch một phe. Tôi bị cho ra rìa vì đánh quá dở. Không bao giờ đi một “cơ” được 3 điểm…
Riêng Sơn, tôi thích ngắm nhìn cái dáng của anh nhất. Người dong dõng, 2 chân dài, anh đứng thẳng người, 2 chân chụm lại, cúi xuống mặt bàn tạo thành một hình thước ở thắc lưng. Anh đặt tay trái xuống mặt bàn, hai ngón út và đeo nhẫn xoè ra hình rẽ quạt tựa xuống mặt nỉ, ngón giữa đỡ ngón cái và ngón trỏ đan hợp nhau thành một vòng tròn, ôm khít khao đầu ngọn cơ.
Trước khi quyết định một đường banh, anh chăm chú nhìn 3a trái bi, tay cầm cục ‘lơ’ miết miết trên đầu ‘cơ’. Khi anh bỏ cục ‘lơ’ xuống thành bàn là đường ‘cơ’ đã quyết định. Anh đánh thong thả, nhẹ nhàng, xoay quanh bốn cạnh bàn một cách khoan thai, từ tốn, không một chút phí sức. Tối thiểu một đường cơ của anh phải từ năm điểm trở lên.
Tuy nhiên, có bữa phe anh cũng thua tơi bời hoa lá. Anh không thể nào cứu nổi bồ, khi Tâm mập chơi bết bát quá. Trong khi 2 tay Bạch và Tín ngang sức, ngang tài. Chúng tôi chơi giải trí không ăn tiền. Cá độ bằng những chầu cà phê, bữa cơm trưa hoặc chầu bia tùy theo giờ giấc sáng, trưa, chiều và có lúc cả buổi tối nữa…”
Thậm chí, năm 1988, trong tùy bút “Về một thành phố tôi đã xa”, Trịnh Công Sơn đã hoài niệm và gắn với môn thể thao mình yêu thích: “…Tôi soi vào quá khứ và tôi nhìn thấy tôi ở biển trong những ngày biển động và biển lặng. Tôi nhìn thấy tôi lang thang trên đường phố Quy Nhơn một mình. Một mình đánh billard ở đường Võ Tánh. Một mình nằm ngủ trong căn nhà trọ vào giờ giấc mà mọi người sum họp vui vầy với nhau…”
Tưởng chừng con người rất có duyên với thể thao, từng mơ ước trở thành ông thầy dạy võ, hoặc một VĐV cừ khôi đã có ngã rẽ quyết định của mình: một tai nạn khi tập võ cùng em trai đã khiến chàng thanh niên sôi nổi Trịnh Công Sơn nằm bẹp gần 2 năm trời, đó là những ngày tháng Trịnh Công Sơn đã tìm cho mình một lẽ sống mới, một đam mê mãnh liệt mới: âm nhạc…
