Trong số hàng nghìn vũ khí được con người tạo ra, Katana – thanh kiếm linh hồn của các Samurai Nhật Bản đã trở thành một trong những biểu tượng tự hào của nước này.
Katana là vật quan trọng nhất của Samurai
Katana trong tiếng Nhật có nghĩa là kiếm hoặc vũ khí duy nhất. Người ta nói rằng bí ẩn của thanh kiếm Katana là “sinh ra trong khói lửa”. Từ xa xưa, Katana là biểu tượng cho niềm tin, quyền lực và đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng cái gọi là “tinh thần Nhât Bản”.
Không có một chiến binh Samurai nào mà không có Katana bên người. Họ coi Katana không chỉ là vũ khí mà còn là một phần quan trọng trong cuộc sống của mình, là linh hồn không thể tách rời với cuộc sống của Samurai.
Từ khi mới sinh ra, thanh kiếm sẽ được đưa vào phòng ngủ trước khi sinh và là thanh Kanana đầu tiên của một Samurai. Sau khi qua đời, lưỡi kiếm sẽ được đặt bên cạnh Samurai để họ có thể mang nó sang thế giới bên kia.
Thanh kiếm đầu tiên của Samurai được gọi là Chotuko. Đây là thanh kiếm thẳng, 1 lưỡi dựa trên kiếm của người Trung Quốc. 700 năm sau vào thế kỷ X, người Nhật Bản đã phát triển loại kiếm này bằng một phương pháp đặc biệt của riêng họ. Đây cũng là khởi đầu của những chiến binh Samurai đầu tiên, những chiến binh bảo vệ xã hội.
Không có nhiều tư liệu nói về sự phát triển kiếm đạo của Samurai, nhưng theo nhiều truyền thuyết của Nhật Bản, Amakuni được cho là cha đẻ của Katana, sau khi đã trải qua hàng loạt thời kì thay đổi.
1. Thời kì Kamakura (1185-1333)
Thời kì Kamakura được xem là thời kì vàng son của kiếm Nhật. Trong thời kì này, nhiều cuộc xâm lược Nhật Bản, đặc biệt là cuộc xâm lược của Mông Cổ diễn ra đã đòi hỏi kiếm của Samurai cần nâng cấp để chống lại giặc ngoại xâm và bảo vệ đất nước. Kiếm Tachi – loai kiếm được sử dụng trước đó được cải tiến rộng bản, to và dày hơn, đòi hỏi người sử dụng phải cầm hai tay.
2. Thời kì Nanbokucho (1334 – 1393)
Chiến tranh ngày càng nhiều đồng nghĩa với việc nhu cầu sử dụng kiếm ngày càng nhiều, đặc biệt là với những kị binh. Vào thời kì này, kiếm được rèn cho những kị binh có chiều dài trung bình từ 120 – 150cm, gọi là kiếm Nodachi. Những thanh kiếm dài này dễ dàng giúp những kị binh hạ gục các bộ binh bên dưới.
3. Thời kì Muromachi (1337 – 1573)
Kỉ nguyên chính thức của Katana bắt đầu vào cuối thời kì Muromachi giai đoạn đầu. Khi vai trò của kị binh không còn quan trọng trong các cuộc chiến tranh, mà thay vào đó là bộ binh, kiếm Nodachi được cải tiến ngắn hơn, chỉ dài khoảng 69 – 72cm, có thể cầm được một tay và được gọi là Katana.
Đến giữa giai đoạn Muromachi, khi Nhật Bản bị Trung Quốc dưới thời nhà Minh xâm lược, hơn 100.000 thanh Katana được sản xuất. Tuy nhiên đến cuối thời kì này, sự xuất hiện của súng đạn khiến Katana không được sử dụng phổ biến như trước.
4. Thời Edo (1603 – 1868)
Thời Edo (hay còn gọi là thời Tokugawa) chứng kiến sự trở lại của Katana khi vị hoàng đế vĩ đại Hideyoshi Toyotomi cho phép Samurai sử dụng Katana và đây cũng là tầng lớp duy nhất được sử dụng. Trong thời kì này, các thợ rèn kiếm điều chỉnh kích thước Katana cho đến khi độ dài tiêu chuẩn chính thức được công nhận là khoảng 60 – 80cm
Trong hơn 400 năm hòa bình của thời kì Edo, Katana không còn sử dụng trong mục đích chiến tranh như trước kia. Nhiều Samurai với thanh kiếm Katana và kĩ thuật của mình đã mở trường võ thuật, biến Katana trở thành một sản phẩm của nghệ thuật và là một trong những đại diện cho lịch sử lâu đời của Nhật Bản.
5. Sự kết thúc của thời đại Samurai
Năm 1876, Nhật Bản bắt đầu bước vào thời kì hiện đại, khi các chiến binh Samurai cũng giống như mọi công dân khác đều bị cấm mang kiếm, khiến đây trở thành thời kì đen tối với những thợ rèn kiếm khi phải từ bỏ công việc của mình.Quân đội Nhật Bản ngưng sử dụng kiếm mà thay vào đó là súng được nhập khẩu từ phương Tây. Sau chiến tranh thế giới thứ 2, chỉ một số ít thợ rèn kiếm được phép hoạt động trong và ngoài nước.
6. Katana trong hiện đại
Chưa kể đến tuổi tác, những thanh kiếm Katana tồn tại đến bây giờ được coi là những thanh kiếm tốt nhất. Mặc dù việc cấm rèn và sở hữu kiếm Katana được gỡ bỏ năm 1953, nghệ thuật rèn kiếm Katana đang dần trở nên mai một do ngày càng hiếm các nghệ nhân đáp ứng được yêu cầu khắt khe của việc rèn kiếm.
Hiện nay, ước tính chỉ còn khoảng 250 cơ sở rèn kiếm Katana tại đất nước này.
Theo Helino
