Vùng núi Tây Bắc nhiều đời nay vẫn là mảnh đất ẩn chứa bao điều bí ẩn. Nếu không được mắt thấy tai nghe, có lẽ chẳng ai tin khi nhắc đến những khả năng kinh dị, phi thường của những cao nhân ẩn tích dưới điệp trùng núi non vời vợi ấy.
Cao nhân xuất hiện
Ông Lò Minh Ón hiện là Phó chủ tịch Hội khuyến học của huyện, nhưng niềm đam mê của ông là nghiên cứu về văn hóa, phong tục tập quán của đồng bào Thái, Lào đang sinh sống ở mảnh vùng biên xa xôi này. Ông cũng đã có nhiều công trình nghiên cứu, nhiều đề tài khoa học được các cơ quan chuyên môn đánh giá cao, đạt được nhiều bằng khen cao quý.
Để đạt được những thành quả ấy, chính bản thân ông đã phải mày mò, đi và ghi chép quá nửa đời người. Chính bởi thế, có thể nói, về mảnh đất vùng Sốp Cộp này, khó có ai thông thạo bằng ông.
Tuy nhiên, như lời ông Ón thừa nhận, dù đã dày công nghiên cứu, nhưng chính mảnh đất mà ông sinh ra và lớn lên vẫn ẩn chứa bao điều kỳ bí mà ông chưa thể lý giải được. Một trong số đó là cao nhân “võ Lào” Thoong Phênh, người ông đã từng tôn làm thầy và theo học một thời gian.
Theo lời ông Ón, ông Thoong Phênh sinh vào đầu những năm đầu thế kỷ trước và mất vào chừng năm 1985. Ông người dân tộc Lào, khoác áo tu hành từ tấm bé và tu tập trong chùa ở khắp Luông Pha Băng tới Sầm Nưa. Ông Phênh dáng người to cao, lực lưỡng. Chừng ngoài 30 tuổi, ông hoàn tục trở lại Mường Và xây dựng gia đình. Kể từ đó, những câu chuyện về tài năng võ thuật xuất chúng như truyền thuyết của ông được truyền tụng khắp các bản làng. Tên tuổi của ông vẫn được nhắc tới như một bậc cao nhân vĩ đại mảnh đất Mường Và đến tận ngày nay.
“Không ai biết trong những năm bôn ba trên nước bạn Lào ông Thoong Phênh đã học được những gì. Thế nhưng, rất nhiều người dân và chính mắt tôi cũng được chứng kiến nhiều câu chuyện khó tin về ông. Những câu chuyện về Thoong Phênh cũng được truyền tai như huyền thoại.
Tôi cũng từng đứng hò reo cổ vũ bởi màn biểu diễn ông dùng răng của mình mà nhấc được cả một chum to chứa đầy nước mà hai người khênh đi xiêu vẹo”, ông Ón kể.
Tuy nhiên, màn võ mà ông Ón cho rằng “cả đời không quên được”, đó là cuộc tỷ thí giữa ông Thoong Phênh và đoàn người Tàu.
Ngày ấy, ở Mường Lay (Lai Châu), ông Đèo Văn Mun, em trai “vua Thái” Đèo Văn Long là người thích giao du, thích học võ thuật, phép thuật nên hay mời các võ sư, pháp sư ở khắp nơi đến tư gia của mình chơi. Một ngày, khoảng năm 1950, có võ sư người Trung Quốc tên là Có Dương cũng nghe tiếng trọng hiền, đãi sĩ của Đèo Văn Mun mà tìm tới và có lời thách đấu với tất cả những cao thủ trong vùng. Nghe tiếng ở Mường Và có ông Thoong Phênh tài sức hơn người nên thông qua ông Mun gửi lời thách đấu. Nhận lời mời đó, một sáng, cùng với đám thanh niên trai tráng, hai ông cắt đường rừng tìm đến Mường Lay.
Tới nơi, Có Dương đã đánh bật bao cao thủ chỉ với vài quyền thế khiến người xem khi ấy kinh hồn bạt vía. Nhiều người lo ngại, ông Thoong Phênh tuy có võ thuật tài ba nhưng khó lòng đánh lại, như thế thì người Việt mình “bẽ mặt lắm”.
Khi mọi người còn đang nhớn nhác sợ hãi thì phắt một cái, ông Thoong Phênh đã bật lên đài. Chẳng cần thủ thế gì nhiều, thấy đối thủ xuất hiện, Có Dương lao vào đánh tới tấp. Thế nhưng, vừa xông đến, nhanh như cắt Thoong Phênh đã tung người tung cú đòn cước như trời giáng. Và, chỉ một đòn duy nhất ấy, Có Dương đã bị ông Thoong Phênh đánh bật vào một bức tường ở gần đó. Sau cú đánh, Có Dương lảo đảo bước nhưng không thể nào đứng vững mà đổ ụp xuống. Tiếng hò reo dậy đất lại ầm ầm cất lên.
