Độc đáo cờ người võ thuật

Giải VĐ Vovinam Thế giới 2015: Mốc son để quảng bá văn hóa Việt

Bình Định nỗ lực quảng bá giá trị di sản văn hóa

Trong trò chơi cờ người võ thuật, các quân cờ đều do các môn sinh không phân biệt nam hay nữ thuộc môn phái Tân Khánh – Bà Trà trong trang phục hai bên xanh – đỏ thủ vai. Giữa ngực và sau lưng áo của mỗi thành viên đều may một miếng vải trắng để vẽ tên quân cờ tướng. Võ sư Hồ Tường hiện đang phụ trách đội cờ người võ thuật tại Nhà văn hóa Thanh Niên Tp. Hồ Chí Minh cho biết, trò chơi này có nhiều cách chơi nhưng phổ biến nhất là cách chọn đánh lại một ván cờ hay của các kỳ thủ nổi tiếng đã đánh rồi. Theo đó, các nước đi của ván cờ đều là các nước hay và độc đáo, đồng thời các thành viên trong đội cờ sẽ có nhiều thời gian để luyện tập thuần thục, tạo được sự hấp dẫn, thu hút nhiều thành phần người xem.

Mở đầu một ván cờ, quân của hai bên xanh – đỏ chạy từ hai góc sân vào tạo thành vòng tròn bao quanh bàn cờ, sau đó chạy vào vị trí của mình đứng cúi đầu chào nhau. Tiếp theo 32 quân cờ cùng dạo một bài quyền đặc trưng của bổn phái, vừa để chào khán giả vừa khởi động, làm nóng cơ thể. Một người ngồi ngoài, thường là một kỳ thủ có tiếng được mời đến tham dự trò chơi, sẽ đọc từng nước đi của ván cờ để các quân cờ người trong sân thực hiện theo. Sau một vài nước đi, người này có thêm lời bình cờ để người xem biết được nước cờ cao, nước cờ thấp. Các quân cờ sẽ di chuyển bằng cách biểu diễn quyền cước hoặc binh khí. Trong đó roi và trường côn là các binh khí được ưu tiên sử dụng, vì đây chính là các võ khí đặc trưng của môn phái Tân Khánh – Bà Trà. Riêng quân tốt còn có thêm tấm khiên cầm tay dùng để che chắn. Khi một bên cờ bị ăn quân, hai quân cờ người sẽ ra khu vực rộng ở giữa bàn cờ (gọi là sông) để đánh nhau bằng cách biểu diễn những miếng võ độc đáo của võ thuật Tân Khánh – Bà Trà trong tiếng trống giục nhằm tạo khí thế cho quân cờ. Kết thúc ván cờ, tướng của hai bên sẽ ra quyết đấu với nhau, bên nào bị chiếu tướng bí thì bên đó thua cuộc. Bên thắng sẽ hô vang còn bên thua cúi mặt. Thông thường, mỗi ván cờ có thời gian thì đấu khoảng một giờ, vì thế các quân cờ đòi hỏi phải có sự phối hợp nhuẫn nhuyễn và tinh thần tập trung cao độ. Võ sư Lê Văn Trung, phụ trách đội cờ người võ thuật đơn vị Quận 4, Tp. Hồ Chí Minh cho biết, các thành viên trong đội cờ người đều được chọn lọc kỹ từ hàng ngàn môn sinh của bổn phái, phải từ cấp hồng đai trở lên (tập võ từ 3 – 5 năm) thì mới được xét chọn.

Những năm gần đây, cờ người võ thuật đã được nhiều người biết đến. Trò chơi này thu hút được nhiều thành phần khán giả. Có người thích xem cờ, người thích xem biểu diễn võ thuật cổ truyền, người lại ham thích sự náo nhiệt của môn cờ này mang lại. Anh Lê Hùng, một khán giả đam mê môn cờ độc đáo này cho biết: “Hầu như khi nào có biểu diễn cờ người võ thuật tôi cũng đều xem. Tôi thích nhất cách con pháo ăn quân, vì đòn thế của nó rất đẹp. Tiếng trống giục khí thế cùng tiếng vỗ tay của khán giả đã mang đến bầu không khí thật sôi động”.

Hiện nay, cờ người võ thuật đã phát triển được 3 đội cờ ở Tp. Hồ Chí Minh. Các đội cờ đã được mời đi biểu diễn rất nhiều nơi, từ Nam ra Bắc đều nhận được sự cổ vũ nhiệt tình của khán giả. Trò chơi này thường phục vụ khán giả trong các dịp lễ lớn, tết cổ truyền, các đại hội thể dục thể thao, sự kiện văn hóa trong nước, trong các khu du lịch hoặc theo nhu cầu của khách hàng. Nhiều địa phương đã thành lập đội cờ người võ thuật như Khánh Hòa, Hội An…

Cờ người võ thuật vừa là một trò chơi thú vị, vừa góp phần gìn giữ và phát huy những tinh hoa, vẻ đẹp của võ cổ truyền Việt Nam.